Page 84 - BATI MÜZİĞİ TEORİ VE UYGULAMASI 9

ÜNİTE 3
MÜZİKTE DİZİ VE TON

Doğal minör dizinin VI ve VII. derecesinin yarım ses tizleştirilmesiyle oluşan
diziler melodik minör dizilerdir.

Bu dizi inici olduğunda doğal minör diziye dönüşür. Doğal la minör dizisindeki
VI. derecenin (fa sesinin) ve VII. derecenin (sol sesinin) yarım ses tizleştirilme-
siyle melodik la minör dizi oluşur. Bu dizi inici olduğunda doğal la minör dizisine
dönüşür.

Melodik la minör dizi çıkıcı durumda bir tam, bir yarım, dört tam ve bir yarım
aralık (1, 1/2, 1, 1, 1, 1, 1/2) sırasına göre oluşur.

Melodik la minör dizisinde seslerin sıralanışı aşağıdaki gibidir:

1/2 1/2
& 1/2 w w # w # ww w n w n w 1/2
w w w w 1 1 1 1 w w w w

1 1 1 1 1 1
Çıkıcı İnici

La minör dizisindeki tüm sesler, temel ses olan “la” eksen sesine göre konumla-
nır ve bulundukları dereceye göre durucu veya yürüyücü özellik taşır.

La minör dizinin dereceleri ve durucu­yürüyücü özellikleri aşağıda verilmiştir:

& w œ œ # w
w œ w œ
D Y D Y D Y Y D
I II III IV V VI VII VIII

YÜRÜYÜCÜ SESLER DURUCU SESLER

II. derece I. ya da III. dereceye gider.

IV. derece III. ya da V. dereceye gider.

VI. derece V. dereceye gider.

VII. derece VIII. dereceye gider.

Dizinin II. derecesi genellikle I. dereceye, nadiren III. dereceye; IV. derecesi
ise genellikle III. dereceye, nadiren V. dereceye gider.

Minör dizilerde yazılmış yapıtlar I, III,V. ya da VIII. derece sesleriyle başlar ve
tam bitiş etkisi vermesi için genellikle eksen sesiyle biter.

82