Page 151 - Gitar9_2021_kitap.indb

Doğal Armonikler
Titreşim yoluyla ses veren tüm çalgılarda temel sesleri oluşturan titreşimler sı-
rasında kulağa hafif gelen, ancak dikkatle dinlenildiğinde işitilen kısmi doğuş-
kanlara “armonik” ya da “flajöle” denir. Başka bir deyişle armonik, asıl ses ye-
rine o sesin doğuşkanlarının duyulmasını sağlayan bir tekniktir. Armonik terimi
İngilizceden (harmonic), flajöle terimi Fransızcadan (flageolet) dilimize girmiştir.
Her iki terim de aynı tekniği tanımlamaktadır ve eş anlamlıdır. Gitar müziğinde
özellikle 18. yüzyıldan itibaren kullanılan armonik tekniği hoş duyulan tınısıyla
etkili bir anlatım sağlamaktadır. Zaman içinde gitar müziğinin vazgeçilmez bir
tekniği hâline gelen armonikler Romantik dönemde ve 20. yüzyılda gitar müzi-
ğinde besteci ve yorumcular tarafından sıklıkla kullanılmıştır.
İki tür armonik tekniği vardır:
1. Doğal Armonik
2. Yapay armonik

Doğal armonik sesleri elde etmek için sol el parmaklarının hangi perdelerde
konumlandırılması gerektiğini bilmek gerekir. Doğal armonik sesler gitarda sı-
rasıyla III, IV, V, VII, IX, XII, XVI ve XIX. perdelerden elde edilmektedir.
Tekniğin Uygulanışı:
Bu teknikte sol el parmağı perdeye basmaz; perdenin tam üstüne gelerek tele
hafifçe dokunur, tam bu pozisyondayken sağ el, sol el parmağının bulunduğu
teli çeker. Telin, sol el parmağına çarparak oluşturduğu tını, o tel ve perde kom-
binasyonunun armoniğidir.
Gitar müziği yazısında armonikler harm., h., arm., o., fl. gibi kısaltmalarla belir-
tilir. Ayrıca tınlayan ses köşeli notalarla porte üzerinde gösterilir.

Yapay armoniklerde durum biraz daha farklıdır. Bu konu 10. Sınıf düzeyinde ele
alınacaktır.
Armoniklerin net duyulduğu yerler Görsel 4.3’te gitar klavyesi krokisinde belir-
tilmiştir:
Görsel 4.3: Gitar Klavyesin-
de Doğal Armonik Seslerin
Elde Edildiği Perdeler

XIX XIX XVIII XVIII XVII XVII XVI XVI XV XV XIV XIV XIII XIII XII XI X IX VIII VII VI V IV III II I







Doğal Armonik Dijital İçerik
Karekodu

Görsel 4.3 incelendiğinde armonik seslerin genellikle perdelerin tam üstünden
elde edildiği görülebilir. Ancak III. ve IV. perdelerde armonik noktaları biraz fark-
lıdır. Buradaki armonik sesler, III. perdenin dışında ve IV. perdenin içinde bulu-
nur. Daha fazla etkinliğe karekodu okuta-
rak çevirim içi olarak ulaşabilirsiniz.

149