Page 59 - Gitar9_2021_kitap.indb
P. 59
Metronom Görsel 2.43: Metronom
Bir müzik yapıtında, ritmik atışların hangi hızla çalınması gerektiğini belirleyen
aygıta metronom (Görsel 2.43) denir. 1800’lerin ilk yarısında icat edilen metro-
nom, bir dakika içinde en az 40, en çok 208 vuruşa göre ayarlanmıştır. Metro-
nomun ön yüzünde hız derecelerini gösteren bir sarkaç, sarkacın üzerinde de
aşağı yukarı hareket ettirilebilen bir sürgü bulunur. Bu tür metronomlar, kur-
malı saat gibi zemberekle çalışır. Zemberek kurulur, sürgü istenen hız derecesi
üzerine getirilir ve sarkacın vuruşunu yapması için bağlı olduğu mandal açılır.
Müzisyen ise sarkacın sağa-sola sallanırken çıkardığı tik-tak sesi üzerine, ese-
rini ya da çalışmasını seslendirir. Teknolojik gelişmelerle birlikte metronomlar
da geliştirilmiş, taşınabilecek kadar küçük dijital metronomlar ortaya çıkmıştır.
Hatta son yıllarda akıllı telefon uygulaması olarak da geliştirilmiş ve yaygınlaş-
mıştır.
Müzik Yazısı Üzerinde Metronom
Müzik yazısında sol üst köşe, hız belirtecinin olduğu bölümdür. Bu bölümde
seslendirilecek eserin metronom sayısı, vuruşların denk geleceği nota değeri
ile birlikte verilir. Örneğin, belirtilen nota değeri dörtlük ise, metronomun her bir
vuruşu dörtlük değere denk gelmelidir. Bazen hız belirtecinde metronom sayısı
yerine müzikte kullanılan hız terimlerinden biri yer alır. Bu durumda o terimin
hangi metronom sayısı aralığına denk geldiği bilinmelidir. Yorumcu, belirtilen
sayı aralığında bir seçim yapıp metronomu o sayıya göre ayarlamalıdır. Terim-
lere göre metronom aralıkları aşağıda verilmiştir. Bazı nota yazılarında rakamın
yanına “BPM” diye bir kısaltma yazılır. Örneğin; 90 BPM. Kısaltmanın açılımı
“Beats Per Minute”, anlamı ise “Dakikadaki Vuruş Sayısı” demektir. Bu durum-
da 90 BPM bir dakikada 90 vuruş anlamına gelir ve metronom hızı 90’a ayarla-
nır.
Hız terimlerine göre metronom aralıkları:
Largo 40-60
Adagio 60-76
Andante 76-108
Moderato 108-120
Allegro 120-168
Presto 168-192
Prestissimo 192-208
Metronomla Çalışma Etkinlik 4
Alıştırma 24’ü metronom kullanarak çalışınız. Bunun için aşağıdaki açıklamaları
okuyup yönergeleri adım adım takip ediniz.
A) Metronomla Çalışmadan Önce Yapılması Gerekenler
Bir eser ya da etüt çalışırken ilk aşama, deşifre aşamasıdır. Müzik yazısı bir
tür şifre olarak tanımlanırsa, bu şifreyi çözme aşamasına deşifre denir. Bu
aşamada öncelikle eserin ya da etüdün ölçü sayısına bakılır. Buradan vuruş
yapacağınız nota değeri belirlenir. Örneğin 4/4, 3/4 ya da 2/4 lük ölçülerde
vuruş yapacağınız birim, dörtlük değerdeki notadır. Buna karşın 3/8’lik öl-
çüde birim vuruşu, sekizlik değerdeki notaya göre yapmalısınız. Daha sonra
57
