Page 18 - ÇALGI EĞİTİMİ KLARNET 9

1.2. Klarnetin Gelişim Sürecindeki Yapısal Değişiklikleri

Klarnet

Klarnet, tahta üflemeli ailesinden, tek kamışlı ve do klarnetler haricinde
transpoze yani aktarımlı bir çalgıdır.

Orta çağda yaygın biçimde kullanılan trom-
petlerin tiz ve pes seslileri bulunmaktaydı.
Bu çalgılar askeri amaçla kullanılmaktaydı
ve tiz sesli olanların clarion-gréle-claron-
ceau (klerıyın griyıl klerıns) olarak adlan-
dırılmakta olup Latince'de parlak, duru,
aydınlık anlamında olan ''clarus'' (klarus)
kelimesinden gelmektedir. Klarnet ismi-
(Görsel-1.9: Clarion-gréle- nin etimolojik kökeninin bu erken dönem
claronceau) trompetlerin isimlerine dayandığı düşünül-
mektedir. (Bkz: Görsel-1.9)

Fransa’da bir halk çalgısı olarak kullanılan
chalumeau (şalümo), bir oktavlık ve +1 ses
genişliğine sahip olup blok flüte benzer ve
Latince’de saz, kamış anlamında kullanılan
calamus (kaylamus) kelimesinden gelmek-
tedir. Tek kamışlı bir çalgı olup üretilen ilk
modern klarnetler bu çalgıya benzemekte-
dir.
İlk klarnetler, 1690’larda Leipzig’li (Layp-
zig) çalgı yapımcısı Johann Cristoph Den-
ner (Yohan Kristof Denır) (1655-1707) ve
oğlu Jacob (Yakop) (1681-1735) tarafından
Nürnberg’de üretilmiştir. Denner, chalu-
meau üzerine iki yeni perde ekleyerek ses
bölgelerini genişletmiş ve armonik seslerin
elde edilmesiyle daha fonksiyonel hâle ge-
len çalgıya klarnet ismini vermiştir. Sonraki
yıllarda pek çok yapımcının bu yeni enstrü-
man üzerinde çalışması ile oluşan değişik-
(Görsel-1.10: Chalumeau) ler ve yeni perdelerin kullanılması çalma
kolaylığı sağlamıştır. (Bkz: Görsel-1.10)

16