Page 87 - ÇALGI EĞİTİMİ NEY 9

Neyde Usul Uygulamaları

OKUMA PARÇASI

METRONOM
Bir müzik parçasının hangi hızda çalınması gerektiğini gösteren alete “met-
ronom” denir. Bestekârlar; eserlerinde usulün yanı sıra eserin hızını, temposunu
belirtmek amacıyla metronom kullanmışlardır.
Batı’da 17. yüzyılda müzisyenler hız belirleyici bir alete ihtiyaç duymuş, bu
alanda çalışmalar yapmış fakat amaçlarına ulaşamamışlardır.
Etienne Soulie (Etiyen Suli) isminde bir Fransız, 1696 yılında Paris’te yazdı-
ğı bir kitapta “kronometre” adını verdiği bir aletten bahsetmiştir. Bahsedilen bu
alet, bir ipliğin ucuna kurşun bağlanan sarkaçtan ibarettir. İplik ne kadar uzatı-
lırsa sarkacın sallanışı, uzunluğun karesi ile tersi oranında yavaşlıyordu. İpliğin
boyu 1, 4, 9, 16 kat uzadıkça sarkacın sallanış sayısı 1, 1/2, 1/3, 1/4 oranında
azalıyordu. 72 ayrı hızı gösteren bu aletin saniyede bir defa sallanması için yak-
laşık 8,5 metrelik bir ipliğe ihtiyaç duyuluyordu. Çok uzun boyda ip kullanışlı
olmadığı için bu alet rağbet görmedi.
Dietrich Nikolaus Winkel (Diyetrik
Nikolas Vinkel) o zamana kadar tek
taraflı sallanan sarkaç yerine, altı ve
üstü aynı anda sallanan çifte sarkacı
kullanarak yeni bir çözüm bulmuştur.
Winkel yaptığı metronomda 18 cm
uzunluğunda yassı bir çubuğun üst
ucundan 13 cm aşağısına delik açmış;
kısa tarafı aşağı, uzun tarafı yukarı
gelecek şekilde bir kutunun içine yer-
leştirmiştir. Sarkacın dik durabilmesi
için kısa tarafın ucuna kurşun ağırlık
bağlamıştır. Bu şekliyle sadece tek ka-
deme çalışan sarkacın uzun tarafına,
yeri değiştirilebilen bir ağırlık konula-
rak farklı kademelerde de çalıştırılması

Görsel 4.3: Mekanik metronom sağlanmıştır (Görsel: 4.3).
1930’lu yıllarda Amerika Birleşik
Devletleri’nde sarkacın kaldırılıp sa-
dece tek kadran ve elektrik motoru
kullanılmasıyla “elektronom” adı veri-
len elektrikli metronom kullanılmaya
başlanmıştır. Günümüzde elektronom;
teknolojinin gelişmesi sonucu elektro-
nik devreler kullanılarak dijital hâle ge-
tirilmiş, bilgisayar ve cep telefonu uy-
gulamalarına da girmiştir (Görsel: 4.4).

Görsel 4.4: Dijital metronom

85