Page 49 - ÇALGI EĞİTİMİ TAMBUR 9

OKUMA PARÇASI

Görsel 3.1: Tamburî Cemil Bey
TAMBURÎ CEMİL BEY (1872-1916)

Cemil Bey, Türk müziği tarihinin en önemli dehasıdır. Tambur, klasik kemençe ve lavta ile
yaptığı taksimlerle kendisinden sonra gelen bütün icracıları etkilemiş; yaptığı besteler, saz
mûsikisinin en önemli eserleri arasında yer almıştır. Ulaştığı teknik kapasiteyle bir Türk müziği
enstrümanını virtüözite seviyesinde çalmış ilk icracıdır. Türk mûsikisi tarihinde varlığı “milat” olarak
değerlendirilen büyük bir sanatkâr ve önde gelen bir saz eserleri bestekârıdır.
Tamburî Cemil Bey, 1872’de İstanbul’da doğdu. Üç yaşında babasını kaybetti. On yaşında
keman ve kanuna, hemen ardından da tambura başladı. İlk mûsiki derslerini ağabeyinden ve
Kemani Aleksan’dan aldı. On sekiz yaşından önce büyük bir tambur virtüözü olarak tanındı. Yirmi
yaşlarında kemençe, lavta ve viyolonselde büyük bir usta olarak kabul edildi. Cemil Bey tamburu,
yayla çalan ve viyolonseli mûsikimizde kullanan ilk kişidir. Gramofon sayesinde yurt içinde ve yurt
dışında bir efsane hâline geldi.
Eline aldığı herhangi bir sazı, kısa bir süre sonra çalabilmesiyle tanınan ve Türk mûsiki tarihinin
en büyük tambur virtüözlerinden olan Cemil Bey; besteciliği, icracılığı ve teknik katkılarıyla
Türk mûsikisine büyük eserler sunmuş bir sanatçıdır. Uygulanan teknikle elde edilen değişik
icra biçimleri, onu çok ilgilendirmiş ve saza âdeta bir kişilik kazandırmıştır. Rehber-i Mûsikî
adlı kitabı ve eserlerinin toplandığı külliyatı da basılmış, hayatı, oğlu Mesud Cemil tarafından
romanlaştırılmıştır. Taksimleri dışındaki eserlerinden günümüze ulaşanları, 40 kadardır. Cemil Bey
birçok talebe yetiştirmiştir. Öğrencileri arasında Refik Fersan, Fahire Fersan, Faize Ergin, Bâb-ı
Meşîhat Kalemi mümeyyizlerinden Kadı Fuad Bey, Âtıf Esenbel ve Murat Öztoprak ile ablasının
oğlu Hikmet Bey gibi tanınmış isimler yer alır.
Herhangi bir Türk müziği enstrümanını yüksek seviyede çalabilmek için başta Tamburî Cemil
Bey olmak üzere büyük üstatları dinlemek, bugünün sanatçı adaylarının yollarına ışık tutacaktır.

Metin, Mes’ud Cemil, Tamburî Cemil’in Hayatı, Kubbealtı Neşriyat, İstanbul,
2016’dan alınarak yazarlar tarafından düzenlenmiştir.

47