Page 7 - Tarih Sınıf İçi Değerlendirme Öğretmen Rehber Kitabı

ÖĞRETMEN REHBER KİTABI

1. GİRİŞ

Eğitim, bireyin davranışlarında kendi yaşantısı yoluyla istendik değişimler meydana getirme sürecidir (Er-
türk, 1972). Eğitimin sınıf içinde vücut bulan hâli olan öğretme-öğrenme süreci, öğretmenlerden öğren-
cilere bilgi aktarımı olarak tanımlanabilir. Öğretim, öğrencilere öğretmen tarafından belli öğretim yöntem
ve teknikleri kullanılarak istendik bilgi ve becerilerin kazandırılması veya istenmeyen bilgi ve becerilerin
değiştirilmesi olarak tanımlanabilir (Clarke, 2012; Houston ve Thompson, 2017; Munna ve Kalam, 2021).
Öğretme-öğrenme süreci, temel olarak beş adımdan oluşmaktadır (Mehrens ve Lehmann, 1991):
• Amaçların ve öğretim hedeflerinin belirlenmesi,
• Öğretimin içeriğinin belirlenmesi,
• Uygun öğretim yönteminin belirlenmesi,
• Öğretimin gerçekleştirilmesi,

• Sonuçların ölçülmesi ve geri bildirim sunulması.
Beşinci adım olan ölçme ve değerlendirme bir sistemin sağlıklı bir biçimde işleyip işlemediğine ilişkin
fikir sahibi olmamızı sağlar. Çünkü ölçme ve değerlendirmenin temel amacı, bir şeyin niteliği veya değeri
hakkında yargıda bulunmaktır. Bu amaç gerçekleştirilirken tanımlamaya çalıştığımız şey yalnızca öğren-
cilerin neler yapabildikleri değildir. Değerlendirmenin amacı bunun ötesine geçmekte ve değerlendirme
yoluyla “Öğrencilerin başarı düzeyi nasıldır?, Performansları nasıldır?, Öğrenciler yeterince öğrenmişler
midir?, Ortaya koydukları çalışmalar ve ürünler yeterince iyi midir?” sorularına cevap verilmeye çalışıl-
maktadır. Çünkü değerlendirme, bir “karar verme süreci” olmakla birlikte değerlendirmenin tek bir yargıya
indirgenmesi değerlendirme sürecini sığ bir hâle getirmektedir (CERI, 2008; Clarke, 2012; Ebel ve Fris-
bie, 1991). Sonuç olarak ölçme ve değerlendirme, veri toplama ve karar verme süreçlerini içine
almaktadır. Clarke (2012) ölçme ve değerlendirme türlerini Tablo 1’deki gibi sınıflandırmıştır.

Tablo 1. Ölçme ve Değerlendirme Türleri

Geniş ölçekli değerlendirme
Sınıf içi Seçme amaçlı
değerlendirme Ulusal izleme ve Uluslararası izleme ve merkezi sınavlar
değerlendirme değerlendirme
Belli bir eğitim kade-
Belli sınıf ve yaş düzey- Belli sınıf ve yaş düzey- mesinden bir başkası-
Sınıf içi öğretime anlık geri lerinde eğitim sisteminin lerinde eğitim sistemleri-
Amaç na geçecek öğrenci-
bildirim sağlamak bütününe, izleme amacıyla ne ilişkin karşılaştırmalı leri seçmek veya iş
geri bildirim sağlamak geri bildirim sağlamak
gücüne yerleştirmek
Her 3-5 yıl gibi düzenli Her 3-5 yıl gibi düzenli Yıllık veya yılda birkaç
Sıklık Günlük
aralıklarla aralıklarla kez
Belli bir sınıf ya da yaş Belli bir sınıf ya da yaş
Değerlendirilen grup Bütün öğrenciler düzeyinde belirlenen düzeyinde belirlenen Sınava girebilecek
örneklem örneklem bütün öğrenciler
Gözlemden, kâğıt-kalem Genellikle çoktan seçmeli Genellikle çoktan Genellikle çoktan seç-
Format testlerine kadar değiş- ve kısa cevaplı sorular seçmeli ve kısa cevaplı meli ve kompozisyon
mekte sorular tipi sorular
Müfredatın Genellikle birkaç konu Genellikle bir veya iki Temel konu alanlarını
Bütün konu alanları
kapsamı alanıyla sınırlı konu alanıyla sınırlı kapsar.
Öğrencilerden başka Evet ancak öğretim süre-
veriler toplanıyor mu? cinin bir bölümü olarak Genellikle evet Evet Nadiren

Genellikle istatistiksel Basitten karmaşık tek-
Genellikle basit ve Basitten karmaşık teknikle-
Puanlama olarak karmaşık teknikler niklere kadar çeşitlilik
informel re kadar çeşitlilik gösterir.
kullanılır. gösterir.

7