Page 150 - SPOR PSİKOLOJİSİ VE SOSYOLOJİSİ 12

SOSYAL DEĞİŞME VE SPOR ÜNİTE 13 ÜNİTE 13 SOSYAL DEĞİŞME VE SPOR

13.1. SOSYAL DEĞİŞME VE GELİŞME 13.2. ŞEHİRLEŞME VE SANAYİLEŞME

“Değişmeyen tek şey değişmenin kendisidir.” sözüyle Herakleitos (Heraklitos), yaşamdaki hiçbir Toplumlar değişme ve gelişmelere bağlı olarak sürekli farklılaşmaktadır. İlk çağlarda göçebe
şeyin durağan olmadığını ilk çağlarda belirtmiştir. Değişme bir şeyin önceki hâlinden farklı bir olan toplumlar zamanla yerleşik hayata geçerek tarım toplumuna sonra da kent toplumuna
hâl almasıyken gelişme ise bireyin ilerlemesidir. Değişme olumlu ve olumsuz olabilirken geliş- dönüşmüştür. Endüstri devrimiyle gerçekleşen sanayileşme sonucunda modern şehirler ortaya
mede olumlu yönde ilerleme söz konusudur. çıkmıştır.
Değişme ve gelişme her alanda oluş-
maktadır. Yaşanılan toplum da deği-
şimden etkilenir. Sosyoloji de özellikle
toplumdaki bu değişme ve gelişmeleri
inceler (Görsel 13.1). Sosyal değişme
toplumsal yaşamdaki kurumlar, grup-
lar ve bireyler arasındaki ilişkiler ağında
meydana gelen değişmelerdir. Toplum-
sal yapıdaki maddi ve manevi farklılaş-
malar sosyal değişmeye neden olmakta-
dır. Toplumdaki maddi yapı (tüm kurum
Görsel 13.1: Dünyada sosyal değişme ve gelişme
ve kuruluş) hızla değişirken manevi yapı
(gelenek, görenek vb.) yavaş değişmektedir. Geleneksel ve modern toplumların değişme hızı aynı ol-
mamaktadır. Geleneksel toplumlar değişime karşı direnç gösterirken modern toplumlar değişmeyi
daha çabuk kabullenir.
Sosyal gelişme toplumun birçok yönde ilerlemesidir. Sosyal gelişme toplumların ekonomik, kül- Görsel 13.2: Şehirleşme
türel ve teknolojik olarak gözle görülebilir iyileşme hâlidir. Toplumların sosyal refahı ne kadar Sanayi ve ekonomiye bağlı olarak artan nüfus, iş bölümü, uzmanlaşma ve örgütlenme
artarsa gelişmişlik oranı da o oranda artar. Gelişmiş toplumlar, yarı gelişmiş toplumlar ve az şehirleşmenin özünü oluşturmuştur (Görsel 13.2). Şehirleşme nedenleri ekonomik, siyasal,
gelişmiş toplumlar denirken ekonomik ve sosyal yaşam olarak ilerlemiş toplumlardan bahsedil- teknolojik ve sosyo-psikolojiktir.
mektedir. Ekonomik olarak üretimin ve gelirlerin artması sonucu işbölümü ve uzmanlaşma şehirleşmeye

ETKİNLİK hız kazandırmıştır. Siyasal olarak çeşitli düzeyde verilen siyasal kararlara katılım, belediyeler ve
şehirlerdeki yönetim yapısının özellikleri şehirleri çekici hale getirmiştir. Teknolojik olarak buhar
Etkinliğin adı: Sosyal Değişme ve Spor gücü ve elektrik enerjisinin sanayide artan oranda kullanılması, teknolojiyle donatılmış fabrika
Etkinliğin amacı: Şehirleşme ve sanayileşmenin spora etkilerini bilme ve hizmet sektörlerinin ortaya çıkması şehirleşmeye etki etmiştir. Sosyo-psikolojik olarak ise
Etkinliğin Süresi: 40 dk. şehrin özgür havası, şehirli olmanın gururunu paylaşma, şehirde var olan toplumsal ve kültürel
Araç-gereçler: Ders kitabı, kalem, silgi, fotoğraf makinesi, 50x70 karton olanaklar ve hizmetler şehri çekici kılmıştır. Bu nedenlerle birlikte köylerin itici ve şehrin çekici
Uygulama: Etkinlik iki aşamadan oluşmaktadır. özellikleri ortaya çıkmıştır. İtici nedenler, kırsal nüfusu yerleşim yerinden iten ve tarım kesiminin
1. Son yapılan spor kompleksleriyle önceki yıllarda yapılanlar arasında ne gibi farklılıklar içinde bulunduğu olumsuz koşullardan kaynaklanmaktadır. Bu koşullardan bazıları toprak
olduğunu yazınız. yetersizliği ve dağılımın kötülüğü, işsizlik, düşük verimlilik, tarımda makineleşme ve eğitimle
2. Şehirleşmenin ve sanayileşmenin spora etkileri neler olabilir? Edindiğiniz bilgilerden yola artan hareketliliktir.
çıkarak poster hazırlayınız. Posterinizi sınıfa sununuz. Çekici nedenler ise köy ile kent arasındaki gelir faklılığı, daha iyi ve ileri eğitim imkânı, şehrin
Sonuçlandırma cazibesi, daha ileri hayat standardı, çağdaş sağlık hizmetleri ve ulaşım olanaklarıdır.
1. Son yapılan spor komplekslerinin öncekilerden farklı olmasının gerekçeleri neler olabilir?
Tartışınız. DÜŞÜNELİM TARTIŞALIM
2. Şehirleşme ve sanayileşmenin spora olumlu etkileri nelerdir? Tartışınız. Kırsal bölgede mi yoksa şehirlerde mi sporcu olmak isterdiniz? Nedenlerini arkadaşlarınızla
tartışınız.

SPOR PSİKOLOJİSİ VE SOSYOLOJİSİ 147 148 SPOR PSİKOLOJİSİ VE SOSYOLOJİSİ