Page 72 - 3 Adım AYT Biyoloji

BİYOLOJİ 3. ADIM

6. Alyuvarlar doku hücrelerine ulaştıklarında hücrelerin ürettiği 8. Grafikte kasta oksijen depolayan miyoglobin ve insan hemog-
CO , hemoglobinden O ’nin bırakılmasını sağlar. Doku hüc- lobini ile hamile bir kadın ve rahmindeki fetüse ait hemoglobin
2 2
relerinin ürettiği CO , suyla tepkimeye girerek karbonik asit moleküllerinin oksijen bağlama kapasiteleri verilmiştir.
2
oluşturur ve böylece ortamın pH’si azalır. Düşük pH hemog-
5. Tekrar Testi
lobinin oksijenden ayrılmasını kolaylaştırır. Bu olaya Bohr
kayması denir. CO ’nin fazla üretildiği yerde hemoglobin o
2
7. Alyuvarlar doku hücrelerine ulaştıklarında hücrelerin ürettiği CO , hemoglobinden O ’nin bırakılmasını sağlar. Doku
2
2
bölgeye daha fazla O bırakır ve hücrenin ihtiyacı olan oksi-
hücrelerinin ürettiği CO , suyla tepkimeye girerek karbonik asit oluşturur ve böylece ortamın pH’si azalır. Düşük pH he-
2
2
moglobinin oksijenden ayrılmasını kolaylaştırır. Bu olaya Bohr kayması denir. CO 'nin fazla üretildiği yerde hemoglobin
jen hızlıca sağlanmış olur.
2
o bölgeye daha fazla O bırakır ve hücrenin ihtiyacı olan oksijen hızlıca sağlanmış olur.
2
Oksijen Hemoglobin
molekülleri molekülü
Hem Buna göre,
I. Fetüsün annesinin kanından oksijen alabilmesi, fetüs
Globülin molekülü
hemoglobininin oksijen bağlama kapasitesinin yüksek
olmasından kaynaklanır.
Alyuvar hücresi

Bohr kayması olayını açıklamak isteyen biri aşağıdakilerden hangisini örnek veremez? II. Hamile bir kadının günlük beslenmesinde demir mineraline
Bohr kayması olayını açıklamak isteyen biri aşağıdakiler-
A) Koşmakta olan bir insanın midesi ve bacaklarına damarlarla aynı miktarda kan ulaştırılsa bile bacak hücreleri daha olan ihtiyacı artar.
den hangisini örnek veremez?
fazla oksijen elde edebilir.
B) Akciğerlerden geçerken karbondioksit yoğunluğu fazla olan kan oksijen yoğunluğu fazla olan kana dönüşür. III. Oksijensiz kalındığında miyoglobinlerdeki oksijen hemog-
C) Nefes kırk saniye tutulup bırakıldığında daha fazla soluk alıp verilir. lobine geçer.
A) Koşmakta olan bir insanın midesi ve bacaklarına damar-
D) Kanına asidik madde enjekte edilen bir insanın soluk alıp verme hızı artar.
larla aynı miktarda kan ulaştırılsa bile bacak hücreleri
E) Bir halterci, müsabakada halteri yukarı kaldırdığında kol kasları daha fazla oksijen elde eder. IV. Ortamın oksijen oranı 100 mmHg’ye ulaştığında hemoglo-
daha fazla oksijen elde edebilir.
bin ve miyoglobinlerin oksijen bağlama kapasiteleri aynıdır.
B) Akciğerlerden geçerken karbondioksit yoğunluğu fazla
ifadelerinden hangilerine ulaşılabilir?
olan kan oksijen yoğunluğu fazla olan kana dönüşür.
8. Bir insan diyafram kasında meydana gelen değişimler gösterilmiştir.
C) Nefes kırk saniye tutulup bırakıldığında daha fazla soluk A) Yalnız I B) I ve III C) II ve IV
alıp verilir. D) I, II ve IV E) II, III ve IV
D) Yoğun egzersiz yapan bir insanda solunum hızı artar.
Şekil 1
Şekil 2
E) Bir halterci, müsabakada halteri yukarı kaldırdığında kol
Diyafram kasının şekil 1’deki durumunun şekil 2’deki gibi olduğu bir insanda meydana gelen değişimler ile ilgili; Akut dağ hastalığı, sağlıklı bireylerde hızlı bir şekilde 2500
kasları daha fazla oksijen elde eder.
9.
Akciğer iç hacmi Üretilen ATP Diyafram kas hacmi metre ve üzeri yükseltiye çıkıldığında ortaya çıkan baş ağrısı,
bulantı, kusma, halsizlik, uykusuzluk gibi belirtiler veren bir
durumdur. Genelde dağ tırmanışlarında görülmesine rağmen
iş veya tatil amaçlı yüksek rakıma seyahatte de ortaya çıka-
Zaman Zaman Zaman
bilir. Bu kişilere oksijen verilmezse ya da daha düşük rakıma
I II III
taşınmazlarsa ölebilirler. Peru’da And dağlarında bulunan bir
verilen grafiklerden hangileri doğrudur?
grup, 5100 metrede yaşayıp 5700 metre yükseklikteki ma-
B) Yalnız II
D) I ve III
E) I, II ve III
A) Yalnız I 7. İnsanda solunum sistemi rahatsızlıkları doku ve hücrelere ye-
C) Yalnız III
den ocaklarında çalışmaktadırlar. Bölgenin yerlileri yüksek
terli O ’nin kazandırılamamasına neden olup birçok hastalığa rakıma adapte olduklarından deniz seviyesinde yaşayanlara
2
MEB 2021 - 2022 ● Ölçme, Değerlendirme ve Sınav Hizmetleri Genel Müdürlüğü
hatta ölümcül sonuçlara yol açabilmektedir. Dünya genelinde
göre göğüs hacimleri daha geniş ve kalpleri daha büyüktür.
zatürre, akciğer kanseri ve KOAH (Kronik Obstrüktif Akciğer
Bu yüzden akut dağ hastalığına yakalanmazlar.
Hastalığı) gibi hastalıklar milyonlarca insan hayatını olumsuz
etkilemektedir. Günlük hayatta alınabilecek birçok tedbir ile Bu bilgilere göre,
bu hastalıkların yayılması ve ilerlemesi azaltılabilmektedir.
I. Deniz seviyesinden yükseklere doğru çıktıkça atmosfer ba-
Buna göre, aşağıdaki uygulamalardan hangisi solunum sıncının düşmesiyle oksijen kısmi basıncı azalır.
sistemi rahatsızlıklarını önleme amaçlı alınabilecek ted- II. Deniz seviyesinde bir madende çalışanlar ile And dağlarında
birlerden biri olamaz? çalışan madencilerin kanındaki alyuvar sayıları farklıdır.
A) Spor ve egzersiz yaparak akciğer kapasitesinin artırılması III. 3000 metrelik bir yüksekliğe tırmanan bir kişinin değişen
koşullara göre solunum hızı, kalp atım hızının artması gibi
B) Açık havada daha uzun süre bulunulması
adaptasyonların gelişmesi için daha kısa sürede tırman-
C) Isınma amaçlı ev ve fabrikalarda kükürt oranı düşük kö-
ma tamamlanmalıdır.
mürlerin kullanımının yaygınlaştırılması
ifadelerinden hangileri doğrudur?
D) Bulaşıcı hastalıkların yayılmasını önlemeye yönelik hijyen
tedbirlerinin alınması A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
E) Bağışıklık sistemini baskılayan ilaçların kullanılması D) I ve II E) I, II ve III
70