Page 223 - Türk Dili ve Edebiyatı - 10 | Beceri Temelli

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI 10 106

3.ÜNİTE > Şiir Kazanım A.1.7: Şiirde millî, manevi ve evrensel değerler ile sosyal, siyasi, tarihî ve mitolojik ögeleri belirler.
Alan Becerileri: Okuma Becerisi Genel Beceriler: Eleştirel Düşünme Becerisi
Etkinlik İsmi Siyasi, Sosyal Ögeleri Belirliyorum 25 dk.
Amacı Gönderici-alıcı ilişkisini belirleyebilmek. Bireysel

Yönerge Aşağıdaki metni okuyunuz ve soruları cevaplayınız.
(Metin, aslına sadık kalınarak alınmıştır.)

Gazel
Bir nîm neşe say bu cihânın baharını
Bir sâgar-ı keşîdeye tut lâlezârını
Bir dem mi var ki âh ederek anmaya gönül
Ey serv-kad seninle geçen rüzgârını
Şevk-ı tamâm vade-i ferdâyı dinlemez
Reşk ana kim cihânda bugün buldu yârını
Îran-zemîne tuhfemiz olsun bu nev-gazel
İrgürsün Isfahân’a Sitanbul diyârını
Düşmen ne denlü saht ise de şâd ol ey Nedîm
Seng üzre gösterür zer-i kâmil ayârını
Nedim
N. Halil Onan, İzahlı Divan Şiiri Antolojisi

Kelime Dağarcığı
irgürmek: Ulaştırmak. lâlezâr: Lale bahçesi. nîm: Parça. reşk: Ne mutlu.
saht: Sert, çetin. sâgar-ı keşide: İçilmiş kadeh. seng: Taş. serv-kad: Selvi boy.
şâd olmak: Mutlu olmak. şevk-ı tamâm: Tamamlanmış neşe.
tuhfe: Armağan. vade-i ferdâ: Yarına dair olan vaat. zer-i kâmil: Saf altın.

1. Şiirin yazıldığı dönemde İran’ın başkenti İsfahan, Osmanlı Devleti’nin başkenti ise İstanbul’dur. Buna
göre Osmanlı Devleti ile İran arasındaki çekişme şiire nasıl yansımıştır? Düşüncelerinizi yazınız.

2.
Servi, her mevsim yeşil kalması ve boyunun güzelliği ile dikkatleri üzerine çeken bir ağaç türü-
dür. Bu ağaç, özellikle su kenarlarında ve mezarlıklarda olması nedeniyle hem hayatın hem de
ölümün sembolü olmuştur. Gerçek anlamda servi, biyolojik nedenler ve dini inançlardan dolayı
mezarlıklara dikilir. Mezarlıklara servi dikilmesinin sebeplerinden biri, onun yaz-kış yeşil kalıp
meyvesiz olması özellikleriyle, hayat ağacı olarak nitelendirilmesindendir.
Metin Hakverdioğlu, Amasya Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi

İkinci beyitteki servi sözcüğünü, yukarıdaki bilgiler ve toplumda karşılık bulan değeri ile ilişkilen-
direrek açıklayınız.

221