Page 55 - FİZİK 11 - BECERİ TEMELLİ ETKİNLİK KİTABI

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü FİZİK 11 29

1. ÜNİTE > Kuvvet ve Hareket Kazanım 11.1.4.5. Limit hız kavramını açıklar.
Genel Beceriler: Bilgi Okuryazarlığı Becerisi Alan Becerileri: Çıkarım Yapma Becerisi
Etkinlik İsmi YAĞMUR DAMLALARININ HIZI NE KADARDIR? 20 dk.

Amacı Yağmur damlalarının canlılara nasıl zarar vermediğini açıklayabilme. Bireysel
1. Yönerge Verilen metinden yararlanarak aşağıdaki soruları cevaplayınız.

Atmosferdeki su buharı, toz parçacıklarının üzerine
yoğunlaşarak yağmur damlalarını oluşturur. Damlalar
büyüdükçe suyun yüzey gerilimi nedeniyle küresel bir
şekil almaya başlar. Yere doğru düşmeye başladıklarında
ise hava moleküllerinin oluşturduğu direnç kuvveti
nedeniyle alt kısımları görseldeki gibi düzleşmeye başlar
ve damlalar küresel şekillerini kaybeder.
Yağmur damlaları yere doğru düşerken sık sık diğer
yağmur damlalarıyla çarpışır ve bunun sonucunda
daha büyük su damlaları oluşabilir. Yağmur damlalarının büyüklüğü arttığında (çapları yaklaşık 5
milimetreye ulaştığında) ise hava direnç kuvvetinin şekillerinde sebep olduğu değişim nedeniyle
dağılır ve daha küçük yağmur damlacıkları oluşturur. Bu nedenle yağmur damlalarının büyüklükleri
birbirinden farklıdır.

Yağmur damlalarının hızı büyüklükleri ile ilişkilidir. Yağmur damlaları kütle çekim etkisiyle yere
doğru düşer. Bu esnada üzerilerine etki eden kütle çekim kuvveti ve hava moleküllerinin oluşturduğu
direnç kuvveti dengelendiğinde yağmur damlaları, sabit bir hızla (limit hız) hareket etmeye başlar.
Bu hız; damlanın büyüklüğüne, şekline, kütlesine ve havanın yoğunluğuna bağlıdır. Çapı yaklaşık 5
milimetre olan bir yağmur damlası saniyede yaklaşık 10 metre (yani saatte 36 kilometre) hızla hareket
eder. Daha küçük yağmur damlalarının hızı ise daha düşüktür.

1. Yere oldukça yükseklerden düşen yağmur damlaları, limit hıza ulaşmayıp hızlanmaya devam
etseydi ne gibi durumlarla karşılaşılabilirdi? Açıklayınız.

2. Aynı hava koşullarında, aynı yükseklikten düşen eşit çapta ve eşit kütleli yağmur damlalarının
limit hızı ekvatorda ve kutuplarda aynı değerde midir? Açıklayınız.

3. Dolu taneleri arabaların kaportasında hasara sebep olurken yağmur damlaları böyle bir zarara
sebep olmaz. Bunun en önemli nedeni ne olabilir?Açıklayınız.

53