Page 5 - Coğrafya Beceri Temelli | 12.Sınıf

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü COĞRAFYA 12 1

1. ÜNİTE > Doğal Sistemler Kazanım 12.1.1: Doğa olaylarının ekstrem durumlarını ve etkilerini açıklar.
Genel Beceriler: Bilgi Okuryazarlığı Becerisi, Eleştirel Düşünme Becerisi Alan Becerileri: Coğrafi Sorgulama
Etkinlik İsmi GÜNEŞ KAYBOLURSA 20 dk.
Amacı Doğada meydana gelen olayların neden olabileceği ekstrem durumları açıklayabilme. Bireysel

1.Yönerge Aşağıdaki metin ve görselden yararlanarak soruları cevaplayınız.
Herhangi bir doğa olayının aşırı ya da sıra dışı
ölçülerde gerçekleşmesi şeklinde tanımlanan
“ekstrem olaylar”, bir yerde o güne kadar görül-
meyen veya nadiren görülen doğa olayları olarak
bilinmektedir. Bu nadir olaylara elbette tarihte
rastlamak da mümkündür. Bu doğa olaylarının
yansımaları toplumlar üzerinde derin etkiler bı-
rakmıştır.
Ekstrem doğa olaylarının bir tanesi de MS 535-
537 tarihleri arasında Geç Antik Çağ olarak ad-
landırılan bir zaman diliminde vuku bulmuştur.
Kroniklerde yer aldığı şekliyle Güneş 18 ay bo-
yunca âdeta ışık vermemiş, gündüz saatlerinde
dahi geçmeyen bir karanlık yaşanmıştır. Bu du-
rum toplumlar üzerinde büyük etkiler meydana getirmiş ve bunun neticesinde yaşanan soğuk ve ekin-
lerin olgunlaşmaması nedeniyle Akdeniz çevresinde yaşayan pek çok insan hayatını kaybetmiştir. Gü-
nümüz iklim bilimcileri tarihte yaşanan bu felakete ilişkin son derece kesin sonuçlar elde etmişlerdir.
Bu sonuçlar, o tarihlerde büyük bir volkan patlaması silsilesinin gerçekleştiği gerçeğini gözler önüne
sermiştir. İklim bilimciler, bu hadiseyi ayrıntılı ele alırken Antarktika ve Grönland’daki buz çekirdek-
lerini incelemişlerdir. Elde ettikleri veriler, anomali olarak adlandırılan hadisenin ne denli boyutlara
ulaştığının açık bir kanıtını sunmaktadır. Bu verilere göre 536-540 yılları arasında bu buz küplerinde
yoğun miktarda sülfat oluştuğu tespit edilmiştir. Yoğun miktarda sülfat bulunması ise bu devirlerde
çok büyük ölçekli bir volkanik patlamanın olduğuna işaret etmektedir. Bu patlamanın neticesinde or-
taya çıkan toz bulutları nedeniyle Güneş’in Dünya’ya ulaşan ışığında ve ısısında ciddi anlamda azalma
yaşanmıştır. Ephesoslu Ioannes yaşanan felaketi şu cümlelerle anlatmıştır: “Güneş'ten bir işaret vardı.
bunun bir benzeri daha önce ne görülmüş ne de işitilmişti. Güneş karardı ve karanlığı on sekiz ay
boyunca devam etti. Her gün yaklaşık dört saat parlıyordu ve bu ışık zayıf bir gölgeden başka bir şey
değildi. Herkes Güneş'in bir daha tekrar tam parlaklığına ulaşmayacağını konuşuyordu.”

1. Doğa olayları ve doğal afetler her zaman ekstrem hava olaylarına sebep olur mu? Gerekçenizle açık-
layınız.

2. Akdeniz çevresinde yaşanan doğa olayına ait kanıtların Antarktika ve Grönland'da bulunması nasıl
açıklanabilir?

3