Page 93 - Coğrafya Beceri Temelli | 12.Sınıf

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü COĞRAFYA 12 46

3. ÜNİTE > Küresel Ortam: Bölgeler ve Ülkeler Kazanım: 12.3.11: Ülkeler arasında sorun oluşturan mekânsal unsurları günümüz çatışma
alanlarıyla ilişkilendirir.
Genel Beceriler: Eleştirel Düşünme Becerisi Alan Becerileri: Coğrafi Sorgulama, Değişim ve Sürekliliği Algılama ve Harita Becerisi
Etkinlik İsmi SU SAVAŞLARI 20 dk.

Amacı Fırat ve Dicle nehirlerindeki su paylaşımını sınıraşan sular sorunu ile ilişkilendirebilme. Bireysel

Yönerge Aşağıdaki metinden ve haritadan yararlanarak soruları cevaplayınız.
Türkiye, sınıraşan sular konusunda Orta Doğu'da kilit ülke konumundadır. Topraklarımızdan
doğup Suriye ve Irak topraklarında yoluna devam eden ve geniş bir alan kaplayan Fırat ve Dicle
nehirleri, Basra Körfezi’ne dökülmektedir. Bu nehirlere ait suların paylaşımı konusunda Suriye ile
Irak arasında mevcut sorunlar bulunmaktadır. Fırat ve Dicle nehirlerine ait suların ortak kullanımı
konusunda ilk antlaşma, 1946 yılında Türkiye-Irak arasında imzalanan Türkiye-Irak Protokolü ile
gerçekleşmiştir. Diğer bir anlaşma ise 1987’de imzalanan Türkiye Cumhuriyeti ile Suriye arasında
Ekonomik İşbirliği Protokolü'dür. Fırat Nehri’nin sularının kullanımı ile ilgili yapılan protokole göre
Türkiye, Türkiye-Suriye sınırından yıllık ortalama 500 m3/sn’den fazla su bırakmayı kabul etmiş-
tir. Ayrıca Türkiye ile Suriye arasında 2001 yılında ortak bildiri, 2003 yılında uygulama protokolü,
2009 yılında da su kaynaklarının etkin kullanımı ile ilgili mutabakat metni imzalanmıştır. Türkiye,
GAP ile ilgili suların kullanımı konusunda kıyıdaş ülkeler tarafından birtakım eleştirilere maruz
kalmıştır. Türkiye ise Suriye ve Irak’ın yeterli depolama tesisi bulunmamasını ileri sürerek GAP’ın,
suların değerlendirilmesinde Suriye ve Irak için de önemli bir proje olacağını savunmaktadır. Ül-
kemizin su konusundaki sorunu çözme çabaları, özellikle Suriye ve Irak gibi ülkelerin Türkiye’ye
bağımlı kalma kaygılarından dolayı hayata geçirilememiştir. Oysa Türkiye, suların elverişli ve adil
kullanımını savunmaktadır. Fırat ve Dicle nehirleri üzerindeki uluslararası sözleşmeler, Türkiye’nin
AB üyeliğindeki müzakere süreci, Suriye ve Irak’taki siyasal istikrarsızlık ve güvenlik açığı sınıraşan
sular konusunda ülkemizi zor durumda bırakmaktadır. Bu bakımdan öncelikle su güvenliğinin sağ-
lanması için bölgesel anlamda kalıcı bir çözüme ihtiyaç vardır.

AZERBAYCAN Sınıraşan
Akarsular
ERMENİSTAN
TÜRKİYE Sınır
NAHÇIVAN
Tuz 0 50 100 150
Gölü Van km
Gölü HAZAR
Dicle
Fırat DENİZİ

İRAN
A K D E N İ Z LÜBNAN SURİYE

IRAK

İSRAİL FİLİSTİN

ÜRDÜN

BASRA
KUVEYT
SUUDİ ARABİSTAN KÖRFEZİ

Harita: Fırat ve Dicle nehirlerinin geçtiği ülkeler
91