Page 209 - Fizik 12 - Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü FİZİK 12 140

6. ÜNİTE > Modern Fiziğin Teknolojideki Uygulamaları Kazanım 12.6.3.2: Süper iletkenlerin teknolojideki kullanım alanlarına
örnekler verir
Genel Beceriler: Eleştirel Düşünme Becerisi Alan Becerileri: Çıkarım Yapma Becerisi
Etkinlik İsmi SEN DE OLMASAN! 25 dk.
Amacı Hızlı trenlerin ve parçacık hızlandırıcılarının çalışma ilkelerini ifade edebilme. Bireysel

Yönerge Aşağıda verilen metinden yararlanarak soruları cevaplayınız.

Maglev treni olarak bilinen Görsel I’deki gibi yüksek hızlı trenler, süper iletken elektromıknatıslar
kullanılarak oluşturulan elektromanyetik alan sayesinde raylara temas etmeden hareket eder. Süper
iletken mıknatıslar, manyetik alan şiddetini arttırmak için çok düşük sıcaklıklara kadar soğutulan
elektromıknatıslardır. Bu trenler, raylara temas etmediğinden sürtünme kuvveti minimuma indi-
rilir ve bu sayede çok yüksek hızlarda hareket edebilir. Maglev trenleri, tamamen mıknatısların
birbirini itme ve çekme prensibine göre çalışır.

Görsel I: Yüksek hızlı tren

Avrupa Nükleer Araştırmalar Merkezi’nde (CERN) bulunan Büyük Hadron Çarpıştırıcısı, dünya-
nın en büyük ve en güçlü parçacık çarpıştırıcısıdır. Parçacıkları yüksek hıza çıkarmak için yüksek
şiddette elektrik alana, parçacıkların istenen yöne doğru ilerlemelerini sağlamak için de yüksek şid-
dette manyetik alana ihtiyaç vardır. Bu hız ve ilerleme, süper iletken malzeme kullanılarak yapılan
güçlü elektromıknatıslar aracılığıyla sağlanır. Görsel II’de görüldüğü gibi, parçacık hızlandırıcı hal-
kalar, kolyedeki boncuklar gibi dizilmiş çok sayıda süper iletken magnetten oluşmaktadır. İhtiyaç
duyulan yüksek manyetik alanlar, süper magnetler tarafından oluşturulur.

Görsel II: Büyük Hadron Çarpıştırıcısı

207