Page 25 - Fizik 12 - Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü FİZİK 12 13

1. ÜNİTE > Çembersel Hareket Kazanım 12.1.1.4: Yatay, düşey, eğimli zeminlerde araçların emniyetli dönüş şartları ile ilgili
hesaplamalar yapar.
Genel Beceriler: Bilim, Mühendislik, Matematik Okuryazarlığı Becerileri Alan Becerileri: Çıkarım Yapma Becerisi
Etkinlik İsmi DÖNEMEÇLİ YOLLAR 20 dk.

Amacı Virajlardan emniyetli dönüş için hız sınırının önemi konusunda çıkarımda bulunabilme. Bireysel

1. Yönerge Aşağıdaki metinde yatay virajda harekete ait bilgiler verilmiştir. Metinden yararlanarak ilgili soruyu
cevaplayınız.

Araç yolları yapılırken bu yolların mümkün mertebe düz olması sağlanmaya çalışılmakta ancak yine
de doğal, insani, ekonomik gibi birçok sebeple yollar virajlı şekillerde yapılmaktadır. Bu gibi virajlı
yolların yapıldığı yerlerin yakınına da viraja yaklaşan araç sürücülerini uyarmak ve virajı güvenle
dönebilmelerini sağlamak amacıyla azami hız sınırı trafik levhaları konmaktadır. Sürücüler trafik
levhalarındaki hız sınırlarına uyduklarında virajı güvenle dönebilmekte, uymayıp daha süratli bir
şekilde viraja girdiklerinde ise araçlarının savrulmasına hatta kazalara neden olabilmektedirler.
Yatay virajda hareket eden bir aracın azami süratini veren matematiksel model aşağıda belirtilmiştir.

Yatay virajda hareket
F ≥ F
sürtünme merkezcil
. V
.
.
k m g ≥ m r 2
. .
V ≤ k g r
1 Aşağıdaki görselde farklı yönlerde dönen yatay virajlı yollar numaralandırılarak verilmiştir. Ya-
tay virajlı yolda numaralandırılan her bir viraj için eğrilik yarıçapları sırasıyla r = 200 m, r = 50 m,
2
1
r = 50 m, r = 32 m ve r = 200 m olarak belirtilmiştir. Buna göre
5
4
3
5
3

1
4

2

23