Page 37 - Coğrafya 9 Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü COĞRAFYA 9 21

1.ÜNİTE > Doğal Sistemler Kazanım 9.1.6: Haritayı oluşturan unsurlardan yararlanarak harita kullanır. Farklı harita türlerine ve kullanım
amaçlarına yer verilir. Ölçek ile uzunluk ve alan ilişkilerinde basit örneklere yer verilir. Alan hesaplamalarında sadece
gerçek alan hesaplamalarına yer verilir.
Alan Becerileri: Harita Becerisi, Kanıt Kullanma
Etkinlik İsmi HARİTALARI OKUYABİLMEK 30 dk.
Amacı Haritayı oluşturan unsurların işlevlerini, farklı haritalar üzerinden ortaya koyabilme. Bireysel

Yönerge Aşağıdaki okuma parçasını okuyup, soruları cevaplayınız.

Haritaların çeşitli unsurlardan oluştuğu bilinmektedir. Bunlar; haritanın kullanım amacını ortaya koyan
başlık, haritası yapılan bölgenin gerçeğine oranla ne kadar küçültüldüğünü gösteren ölçek, haritası yapılan
bölgenin Dünya üzerindeki yerini ortaya koyan coğrafi koordinatlar ve bölgenin harita üzerinde gösterilen
özelliklerini ifade etmede kullanılan işaret ve sembollerin ne anlama geldiğini anlatan lejanttır.
Haritalar kullanım amacına göre iki farklı şekilde sınıflandırılır. Bunlar, genel ve tematik haritalardır. Bir
bölgenin doğal unsurları (deniz, göl, akarsu vb.) ile yapay unsurlarının (yol, köprü vb.) kartoğrafik işaretler
ile haritalanmış olmasıyla genel haritalar elde edilir. Bu tür haritalara; Dünya siyasi haritası, Türkiye fiziki
haritası örnek verilebilir. Topoğrafik altlık haritası üzerine ilgili bölgenin mekânsal verilerinin (jeoloji, ulaşım,
maden, basınç, turizm vb.) aktarılmasıyla ise tematik haritalar elde edilir. Örneğin, Türkiye maden haritası,
Uşak sıcaklık haritası tematik haritalara birer örnektir.
Haritası yapılan bölgenin gerçeğine oranla ne kadar küçültüldüğünü ortaya koyan unsur haritaların ölçeğidir.
Haritalar ölçeklerine göre; büyük, orta ve küçük ölçekli olmak üzere üçe ayrılır. Ölçeğinin değişmesi, harita-
larda ölçeğe bağlı ortaya çıkan özellikleri etkiler. Bu etkilerden bazıları; küçültme oranı, ayrıntıyı gösterme
gücü, haritada iki nokta arası uzaklıktır.

Harita 1: Avrupa Fiziki Haritası

0 50 100 150 200
km
Harita 2: Türkiye Ortalama Yağış Miktarı Haritası

35