Page 209 - Fizik 9 Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü FİZİK 9 126

5. ÜNİTE > Isı ve Sıcaklık Kazanım: 9.5.2.1. Saf maddelerde hâl değişimi için gerekli olan ısı miktarının bağlı olduğu
değişkenleri analiz eder.
Genel Beceriler: -- Alan Becerileri: Çıkarım Yapma Becerisi ÖĞRETMEN
Etkinlik İsmi MADDE, ISIYLA HANGİ HÂL DEĞİŞİMLERİNİ GERÇEKLEŞTİREBİLİR? 30 dk
Amacı Hâl değişimini ve etkilerini öğrenebilme. Bireysel
Öğretmene Not: Etkinlik sınıf ortamında yapılarak istenilen kazanımın pekiştirilmesi sağlanmalıdır.

Bir fizik öğretmeni, deney konusu olarak saf maddelerde hâl değişimi için gerekli olan ısı miktarının
bağlı olduğu değişkenlerin analiz edilmesini seçmiştir. Laboratuvarda öğrencileriyle birlikte beherleri
eşit kütledeki (m) su ve buz ile doldurmuştur. Su dolu beheri terazinin sol kefesine koymuş ve ayrıca
bu beherin çevreden ısıca yalıtımını sağlamıştır. Buz dolu beheri ise terazinin sağ kefesine koymuş ve
teraziyi dengelemiştir. Öğretmen bu esnada su ve buz beherlerinin içindeki termometrelerin sırasıyla
o
o
50 C ve -10 C değerini gösterdiğini söylemiştir. Fizik öğretmeni, buzun erimeye başladığı andaki
erime ısısının (L ) 80 cal/g olduğu ön bilgisini de öğrencileriyle paylaşmıştır. Buz koyduğu kefeyi ispir-
e
to ocağı ile ısıtmaya başlamış ve bir süre sonra ısıtma işlemini sonlandırıp beherdeki termometrenin
o
80 C değerine ulaştığını belirtmiştir. Daha sonra deneyi takip eden öğrencilerinden durum analizi
yapmalarını istemiştir.

Isıca
yalıtılmış
beher Su Buz

Sol kefe Sağ kefe

1. Yönerge Deneye göre aşağıdaki soruları cevaplayınız ve cevaplarınızı sınıf arkadaşlarınızla karşılaştırınız.
1 Buzun erimeye başlayıp tamamı eriyinceye kadar geçen süreçte beherdeki termometrede bir deği-
şim olmuş mudur? Açıklayınız.

2 Beherlerdeki kütlelerin ve eşit kollu terazinin dengesinin son durumu nedir?

209