Page 246 - Tarih 9 | Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

130 TARİH 9 Ortaöğretim Genel Müdürlüğü

6. ÜNİTE > Türklerin İslamiyeti Kabulü ve İlk Türk İslam Devletleri Kazanım 9.6.2: Türklerin İslamiyet’i kabul etme sürecine etki eden faktörleri açıklar.
Genel Beceriler: Eleştirel Düşünme Becerisi Alan Becerileri: Tarihsel Kavrama Becerisi
Etkinlik İsmi TÜRKLERİN MÜSLÜMAN OLMASI 20 dk.
Amacı Türklerin İslamiyeti kabul etmesini sağlayan etkenleri açıklayabilme. Bireysel

Yönerge Aşağıdaki soruları metinleri dikkate alarak cevaplayınız.

METİN 1
Eski Türklerin dini olan “Gök Tanrı” dininde, Tanrı birdir eşi ve ortağı yoktur. Yeryüzünün ve
gökyüzünün yani kâinatın yaratıcısı olan Tanrı, görülmez ve şekillendirilmez. Eski Türklerde,
ataların ruhlarının azapta kalmaması için yılın belirli günlerinde Tanrı adına kurbanlar kesilirdi.
Bu dünyadayken iyi işler yapanların ölünce uçmağa, kötü işler yapanların tamu ya gideceğine
inanılırdı. İlk Türk devletlerinde, Türk kağanının dünyayı idare etmek üzere Gök Tanrı tara-
fından görevlendirildiğine inanılırdı. Tanrı “kut”una kavuşmak ancak bütün Türk illerinin bir
idarede toplanmasıyla ortaya çıkardı. Hükümdarın temsil ettiği esas ve törenin özü, adaletti.
Hükümdar, önemli kararları kurultaya danışarak alırdı.

METİN 2
İslam‘ın Allah inancında zamandan ve mekândan münezzeh (uzak), her türlü yorum ve tasav-
vurdan uzak ilah fikri vardır. Ahiret hayatı, ruhun ebedîliği, kıyamet hayatı, kadere iman, ahlak
anlayışı, sevap-günah, cennet-cehennem, şehitlik, aile hayatı, fetih felsefesi, cihat, adalet, hâki-
miyet, vatan sevgisi istiklal aşkı ve şûra gibi İslam dininin ortaya koyduğu prensip ve esaslarla
Türklerin benimsemiş olduğu inanç sistemi ve ilkeler arasında büyük bir uyum vardır. Bu husus,
Türklerin İslam’a bakış açılarını etkilemiş ve diğer dinlere tepki göstermelerine rağmen İslami-
yet’i kolay kabul etmelerini sağlamıştır.
Hiç şüphesiz tarih boyunca Türklerin bir kısmı Yahudilik, Hristiyanlık, Budizm ve diğer inanç
sistemlerini benimsemişler ancak bu dinler Türklerin inanç ve hayat felsefesine uygun olmadığı
görülmüştür. Hâlbuki Türklerin İslam dinine geçişleri bazı tarihçilerin dediği gibi adeta farkında
olmadan tabii bir seyir içinde gerçekleşmiş ve asla bir tepki gösterilmemiştir.

Özaydın, A. (2002). Türkler’in İslâmiyet’i Kabulü. Türkler Ansiklopedisi (Cilt.4, s. 441-442)

1. Türklerin önceki inanç ve yaşamları ile İslamiyet arasındaki hangi benzerlikler Müslümanlığı kabul
etmelerini kolaylaştırmıştır?

2. Türklerin İslamiyet’i kabul etmelerinin “tabii bir seyir içinde gerçekleşmiş” olmasını yorumlayınız.

3. Yahudilik, Hristiyanlık, Budizm ve Maniheizm’i benimseyen Türk devletlerinin bu tercihleri ne gibi
sonuçlar doğurmuş olabilir?

244
Hazırlayan: Ferhat BİLDİK