Page 14 - Biyoloji 12 | Çalışma Defteri-4

Açık Uçlu Sorular

Işık enerjisi dalgalar hâlinde yayılan bir elektromanyetik enerji biçimidir. Dalgalar hâlinde yayılan ışığın
oluşturduğu iki ardışık tepe noktası arasındaki mesafeye ışığın dalga boyu denir. Işığın dalga boylarına göre
sıralanmasıyla elektromanyetik spektrum elde edilir. Elektromanyetik spektrumda yer alan ışığın yaklaşık
380 nm ile 750 nm arasındaki dalga boyları insan gözüyle görülebildiğinden görünür ışık olarak isimlendirilir.

Tüm renklerin karışımı olan beyaz ışık; prizmadan geçirildiğinde mor, mavi, yeşil, sarı, turuncu ve kırmızı renkli ışık

bantları oluşturur. Görünür ışık spektrumunda dalga boyu en uzun olan kırmızı ışık, en kısa olan ise mor ışıktır. Enerji
miktarı, ışığın dalga boyu ile ters orantılıdır. Dalga boyu uzun olan ışığın enerjisi düşük, dalga boyu kısa olan ışığın
enerjisi yüksektir. Bitkiler, fotosentez yaparken spektrumdaki görünür ışığı kullanır.

Etkin Spektrum, bir ışık dalga boyunun fonksiyonu olarak, bir biyolojik sistemin ışığa verdiği yanıtın büyüklüğüdür.
Etkin spektrumu hazırlamak için önce kloroplastlar farklı renklerdeki ışıkla ışıklandırılır. Daha sonra, dalga boyuna
karşı, C0 tüketimi ya da 0 üretimi gibi fotosentez hızı ölçüm değerleri tespit edilir. Fotosentezin etkin spektrumu ilk
2 2
olarak 1883'te Engelmann tarafından gösterilmiştir. Oksijen düzeyini ölçebilen cihazlar keşfedilmeden önce Theodore
Engelmann fotosentez hızı ile görünür ışık spektrumu arasındaki ilişkiyi bir deneyle göstermiştir.

Engelmann, ipliksi alg kullanarak yaptığı deneyde algin farklı kısımlarının farklı dalga boyunda ışığa maruz kalmasını
sağlamıştır. Algin hangi kısımda daha çok fotosentez yaparak oksijen çıkardığını saptamak için oksijenli solunum
yapan bakteriler kullanmıştır. Bakterilerin şekildeki gibi kümelendiğini görmüştür.
Engelmann yaptığı bu deneyle; hangi dalga boyunda fotosentezin daha hızlı gerçekleştiğini ispatlamıştır.

ORTAÖĞRETİM 14 BİYOLOJİ-12
GENEL MÜDÜRLÜĞÜ