Page 26 - Tarih 9 | Çalışma Defteri-4

CEVAP ANAHTARI

BECERİ TEMELLİ-1

1. Konar-göçer toplumlarca binicilik teknolojisinin geliştirilmesi Avrupa’daki şövalyelerin doğmasına neden olmuştur. Bu durum
askeri alanda kültürler arasında etkileşimin olduğuna kanıt olarak gösterilebilir.
2. “100 at, 1.000 yaya askere bedeldir.” sözü Orta Çağ Avrupası’nda savaşlardaki etkili gücün atlı askerler olduğunu göstermek-
tedir. Bunun yanında askerî alanda bir sınıflamanın da var olduğu anlaşılmaktadır.
3. Konar-göçer toplumlarda herkesin süvari olması ve atın herkeste bulunması atı toplumsal bir ayrıcalık olmaktan çıkarmıştır.
Ayrıca bu toplumların hayvancılığı ekonomik uğraş olarak kabul etmesi atın beslenmesini kolaylaştırmıştır. Yerleşik toplumlar-
da at beslemenin oldukça masraflı olması ve ata sadece savaşan zengin bir grubun sahip olması bu toplumda atı statü belirleyen
bir unsur haline getirmiştir.
4. Orta Çağ Avrupası’nda sosyal statünün yapılan işlere göre belirlendiği ve sosyal statüyü belirleyen unsurlardan birinin de
askerlik olduğu anlaşılmaktadır.

BECERİ TEMELLİ-2

1. Evrensel hukuk ilkelerine uygun olanlar
Akıl hastası bir kimse, yapacağı eylemlerin idrakinde olamayacağı için, hiçbir hukuki işlemde bulunamaz. Bir kişi hâkimliği kabul
ettiğinde, taraflar arasındaki uyuşmazlığı sona erdirmek için hakemlik etmeyi de taahhüt etmiş olur. Suçu kanıtlama yükümlü-
lüğü, suçu isnat edendedir, bu yükümlülük suçla itham edilen kişiye ait değildir.
Evrensel hukuk ilkelerine uygun olmayanlar

Hususi meclis (consilium) önünde ciddi bir sebep olmadan otuz yaşından küçük köle azat edilemez. Köle bir kadının, köle veya
özgür bir erkekten olan çocuğu da köle sayılır. Cengiz Han Yasaları ile ilgili verilen maddelerin tümünün evren sel hukuka uygun
olmadığı söylenebilir.

2. Birçok olası cevap verilebilir. Roma Hukuku’nda Kölelik ile ilgili madde “Kölelik kaldırılmıştır.” şeklinde değiştirilebilir. Cengiz
Han Yasaları’ nda mirasla ilgili madde, “Her çocuk eşit oranda mirastan pay alır.” şeklinde düzenlenebilir.

3. Cengiz Han Yasaları ile ilgili maddeler dikkate alındığında, yasaların mahiyetinden (yasaların ağır cezalar öngörmesi, askerlikle
ve mirasla ilgili hükümler) dolayı, Moğolların konar-göçer bir hayat tarzı sürdürdükleri sonucuna varılabilir. Kölelik düzeninin
daha çok yerleşik toplumlarda görülmesi ve yasaların mahiyeti dikkate alındığında ise, Romalıların yerleşik bir hayat tarzı sür-
dürdükleri söylenebilir.
4. Roma Hukuku evrensel hukuk ilkelerine daha uygundur. Çünkü evrensel hukuk ilkeleri ile karşılaştırıldığında evrensel ilkeleri
içeren daha çok madde görülmektedir.

BECERİ TEMELLİ-3

1. Ağır kabul edilen suçlar (at ya da hayvan çalmak, vatana ihanet, askeri suç vb.) ve bunlara verilen cezalar birbirine paralel gö-
rülmektedir. Bu durum Moğolların ilk Türk devletleri gibi atlı göçebe yaşam tarzını benimsemeleri ve ilk Türk devletlerinin hukuk
kurallarından etkilenmesi şeklinde açıklanabilir.

2. Devlet Yapısı : “Her kim olursa olsun, prensler, hanlar, subaylar; genel heyet halinde toplanmış diğer Moğol asilzadeleri tara-
fından seçilmedikçe imparator ilan edilemez.” maddesinde görüldüğü gibi devlet federatif bir yapıya sahiptir.

Toplum Yapısı: Öncelikle hayvanlara, (özellikle ata) avcılığa ait maddelerin yer alması toplumun konargöçer bir yaşam tarzına
sahip olduğunu göstermektedir.
“Moğolların hiç bir tebaası bir Moğol’u hizmetçi veya esir olarak kullanamaz.” maddesinden hareketle toplumsal bir eşitlikten
bahsedilebilirse de subay ve reislerine ayrıcalık ve dokunulmazlık temin edilmesi, bazı din ve meslek gruplarının genel hizmet-
lerden muaf tutulması toplumda bazı ayrıcalıkların var olduğunu göstermektedir. Ayrıca toplumda askerliğin erkekler için genel
bir görev olduğu anlaşılmaktadır.
Ekonomik: Öncelikle hayvanlara, (özellikle ata) avcılığa ait maddelerin yer alması toplumun konargöçer bir yaşam tarzına sahip
olduğunu dolayısıyla hayvancılığın genel geçim kaynağı olduğunu göstermektedir. Ayrıca “Bir at, bir sığır veya kıymetli eşya
çalanlar idamla cezalandırılır.” maddesi bu durumu desteklemektedir.
Askeri: Askerliğin erkekler için zorunlu kabul edilmesi paralı askerliğin olmadığını göstermektedir. Orduda onlu sistem içerisinde
askeri hiyerarşinin sıkı bir şekilde uygulandığı ve askeri eğitime önem verildiği anlaşılmaktadır.
3. Hukuk kuralları hem bireyler arasındaki hem de bireyle devlet arasındaki ilişkileri düzenler. Bu nedenle geçmişte de günü-
müzde de hukuk kuralları toplumsal ihtiyaçlar doğrultusunda hazırlanır. Hukuk kuralları hazırlanırken toplumun siyasi, sosyal,
kültürel, ekonomik vb. durumları belirleyici unsurlarıdır.

ORTAÖĞRETİM 26 TARİH- 9
GENEL MÜDÜRLÜĞÜ