Page 23 - Kimya 9 | Çalışma Defteri

CEVAP ANAHTARI

BECERİ TEMELLİ

1. Yönerge:
A.
Görseller maddenin hâl değişimine yöneliktir. Hava sıcaklığının son derece düşük olduğu ortamlarda su altında
yaşayan canlılar yaşamlarını sürdürebilmektedir. Ayrıca madde hâl değiştirebildiği için petrol gazı ve doğal gaz
sıvılaştırılarak gemilerle taşınabilmektedir.
B.
1) Maddenin hâl değiştirmesi sonucu su doğada farklı hâllerde bulunabilmektedir. Su donduğunda hacmi
artar, yoğunluğu azalır. Bu durum suya özeldir. Böylece büyük buz dağları Görsel 1’de olduğu gibi deniz veya
göllerin üzerinde yüzer. Deniz veya göllerin üzeri buzla kaplandığında buzun altında kalan suyun sıcaklığı belirli bir
seviyede kalır ve suyun altındaki canlı yaşamı devam eder. Ayrıca suyun üç hâli arasındaki dönüşüm su döngüsünü
meydana getirir. Deniz ve göllerdeki sular sıcaklık yükseldiğinde buharlaşarak atmosferde su buharını ve
bulutları oluşturur. Bulutlardaki su damlacıkları sıcaklığa göre yağmur, kar ve dolu olarak yeryüzüne iner. Suyun hâl
değiştirerek yeryüzü ve atmosfer arasındaki çevrimine su döngüsü denir. Su döngüsü ile temiz ve içilebilir su elde
edilir. Doğal su döngüsü; yeryüzündeki iklim ve bitki çeşitliliğini, yabani hayvanların göçlerini, insanların yerleşim
yerlerini ve sosyal yaşamlarını etkiler. Doğal su döngüsünün bozulması birçok sorunun ortaya çıkmasına neden
olur. Suyun farklı hâller de bulunabilmesi canlı yaşamı için de önemlidir. Besinlerin sindirimi, emilimi, vücut ısısının
dengelenmesi hep su sayesinde olur. Bitkilerin büyüyüp gelişebilmesinde de önemli bir maddedir.

2) Maddenin hâl değişimi, canlı yaşamı ve çevre açısından önemli olduğu gibi endüstriyel açıdan da oldukça önemlidir.
Doğal gaz ve petrol gazının teknik ve ekonomik olarak boru hatları ile taşınması mümkün olmadığı için yüksek
basınçlarda sıvılaştırılarak gemiler ve tankerlerle taşınabilmektedir.

2.Yönerge:

1. Modellerin çizimleri öğrenciye bırakılmıştır.
Maddenin katı hâlinin özellikleri
• Tanecikleri arasındaki boşluk yok denecek kadar azdır.
• Maddenin en yoğun hâlidir (bizmut, su gibi birkaç istisna dışında).
• Maddenin en düzenli hâlidir.
• Tanecikleri titreşim hareketi yapar.
• Belirli şekil ve hacimleri vardır.
• Sıkıştırılamaz.
Maddenin sıvı hâlinin özellikleri
• Tanecikleri arasındaki boşluk katılara göre daha fazla, gazlara göre daha azdır.
• Genellikle yoğunlukları katılardan düşük, gazlardan yüksektir.
• Katı hâline göre düzensizdir.
• Tanecikleri titreşim ve öteleme hareketi yapar.
• Belirli şekilleri yoktur, hacimleri vardır.
• Sıkıştırılamaz.
Maddenin gaz hâlinin özellikleri
• Tanecikleri arasındaki boşluk en fazladır.
• Katı ve sıvılara göre yoğunluğu düşüktür.
• En düzensiz hâlidir.
• Tanecikleri titreşim, öteleme ve dönme hareketi yapar.
• Belirli şekil ve hacimleri yoktur.
• Sıkıştırılabilir.

3.Yönerge:
Öğrencinin tasarımı ve yaratıcılığına bırakılmıştır.

MATEMATİK-11
ORTAÖĞRETİM 23 KİMYA-9
GENEL MÜDÜRLÜĞÜ