Page 18 - Tarih 9 | Çalışma Defteri

Açık Uçlu Sorular

Aşağıdaki soruları verilen metne göre cevaplayınız.

ABBASİLERDE SOSYAL HAYAT VE DEVLET TEŞKİLATI

Abbasi Devleti’nin sınırları içinde Araplar başta olmak üzere İranlılar ve Türkler gibi çeşitli kavimler ve mezheplere mensup insanlar
yaşamaktaydı. Zaman zaman bu kavimler arasında çatışmalar çıktığı gibi mezhepler arasında da mücadeleler eksik olmazdı.

Abbasilerde, İslam toplumu genel olarak havas ve avam denilen iki tabakadan oluşuyordu. Halifenin yakınları, vezirler, emirler, kadılar,
âlim ve kâtipler havas tabakasında iken esnaf ve sanatkârlar, çiftçiler, askerler, köleler ve diğer gruplar da avam tabakasına mensuptu.
Sosyal sınıflardan biri de zimmi denilen Yahudi ve Hristiyanlardan oluşan gruptu.

Talas Savaşı’nda ele geçen Çinli esirler arasında İslam dünyasında kâğıt yapımını başlatacak ustalar bulunuyordu. Bu esirler 756 yılında
Semerkant’ta kâğıt imalathanesi kurdular. Daha sonraki yıllarda bu imalathanelerin sayısı arttı. Avrupa’da ise kâğıt imalatına ancak
XIII. yüzyıldan itibaren başlanmıştır.

Abbasi şehirlerinde asayiş, şurta teşkilatı tarafından sağlanırdı. Halifelerin siyasi otoritelerinin zayıflaması üzerine devlet erkânı ara-
sında ortaya çıkan iktidar mücadelesine son vermek maksadıyla kurulan kuruma Emirü’l-ümeralık deniyordu. Bu kurumun başındaki
kişi olan Emirü’l-ümera, geniş yetkilere sahip olduğundan hutbe ve sikkelerde halifenin isminden sonra geçmekteydi. Harun Reşid
Devri’nden itibaren ise kadılkudatlık (başkadılık) makamı kuruldu.

Abbasiler Devri’nde siyasi, iktisadi ve dinî sebeplere dayanan isyanlara sık sık rastlanmaktadır. İsyan hareketinin altında milliyetçilik
düşüncesinden daha çok özellikle İran kökenli dinî ideoloji yatıyordu. Bu isyanları bastırmak için Divanü’z-zenadıka adı verilen bir

müessese kurulmuştur.
Abbasiler, devlet işlerini görüşmek için farklı divanlar kurmuştur. Devletin mali işlerine Divân-ü Beytü’l-mâl, askerî işlere Divanü’l-ceyş,
resmî yazışmalara Divan’ı-tevki, posta ve gizli istihbarat hizmetlerine Divanü’l-berid, idari haksızlıklara ve adli hatalara Divan’ı-mezalim

bakardı.
Hakkı Dursun Yıldız, “Abbasiler”, s.31-48’den düzenlenmiştir.

ORTAÖĞRETİM 18 TARİH-9
GENEL MÜDÜRLÜĞÜ