Page 12 - Biyoloji 12 | Çalışma Defterleri -7
P. 12
Açık Uçlu Sorular
Aşağıda “BİTKİLERDE TERLEME ve SU TAŞINMASI” ile ilgili verilen bilgilerden yararlanarak soruları cevaplayınız.
BİTKİLERDE TERLEME ve SU TAŞINMASI
Bitkiler büyüdükçe topraktan elde ettikleri kaynaklara gereksinimleri artar. Bir ağaç, yaşamını sürdürmek
için sürgün kısımlarına gün boyu litrelerce suyu taşır. Çünkü kökleri ile topraktan aldığı suyun yaklaşık olarak
yüzde 99’unu su buharı olarak havaya verir. Bitkilerden su buharının kaybolması terleme (transpirasyon) ola-
rak bilinir ve gövdenin toprak üstündeki tüm bölümlerini içerse de, terlemenin en önemli organı yapraklardır.
İhtiyaç duyulan su ve suda çözünmüş maddeler terlemeye bağlı olarak ksilem dokusunun içinde köklerden
yukarı doğru taşınır.
Bitkiler suyu sadece stomalardan değil, yaprak kenarlarındaki hidatotlardan gutasyon ile de atabilir. Gutas-
yonda terlemeden farklı olarak su ile birlikte minerallerin atılması da söz konusudur. Bitkilerde suyun toprak-
tan alınarak yukarı doğru taşınması üç mekanizma ile açıklanır. Bunlar; kılcallık, kök basıncı ve terleme-çekim
teorisidir.
I. Su moleküllerinin yerçekimine rağmen bitki tarafından herhangi bir enerji harcanmadan köklerden yaprakların
uçlarına kadar taşınması olayının gerçekleşmesinde etkili olan kuvvetler nelerdir? Açıklayınız?
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………..................................................................................................
...............................………………………………………………………………………………………………………………………………………
II. Özellikle güneşli ve sıcak günlerde terleme ile kaybedilen su topraktan yeterli düzeyde tekrar alınamazsa ne
olur? Açıklayınız.
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………..................................................................................................
...............................………………………………………………………………………………………………………………………………………
III. Bitkide su kaybı genellikle buharlaşma ile ortaya çıkan terleme ile gerçekleşir. Zaman zaman damlama (gutas-
yon) şeklinde su kaybının görülme nedeni nedir? Gutasyonun terlemeye göre dezavantajı nedir?
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………..................................................................................................
...............................………………………………………………………………………………………………………………………………………
ORTAÖĞRETİM 12 BİYOLOJİ-12
GENEL MÜDÜRLÜĞÜ
