Page 14 - Coğrafya 12 | Çalışma Defteri-7

Beceri Temelli

Aşağıdaki metinden ve haritadan yararlanarak soruları cevaplayınız.

Türkiye, sınıraşan sular konusunda Orta Doğu'da kilit ülke konumundadır. Topraklarımızdan doğup Suriye ve
Irak topraklarında yoluna devam eden ve geniş bir alan kaplayan Fırat ve Dicle nehirleri, Basra Körfezi’ne dö-
külmektedir. Bu nehirlere ait suların paylaşımı konusunda Suriye ile Irak arasında mevcut sorunlar bulunmak-
tadır. Fırat ve Dicle nehirlerine ait suların ortak kullanımı konusunda ilk antlaşma, 1946 yılında Türkiye-Irak
arasında imzalanan Türkiye-Irak Protokolü ile gerçekleşmiştir. Diğer bir anlaşma ise 1987’de imzalanan Tür-
kiye Cumhuriyeti ile Suriye arasında Ekonomik İşbirliği Protokolü'dür. Fırat Nehri’nin sularının kullanımı ile
ilgili yapılan protokole göre Türkiye, Türkiye-Suriye sınırından yıllık ortalama 500 m /sn’den fazla su bırak-
3
mayı kabul etmiştir. Ayrıca Türkiye ile Suriye arasında 2001 yılında ortak bildiri, 2003 yılında uygulama pro-
tokolü, 2009 yılında da su kaynaklarının etkin kullanımı ile ilgili mutabakat metni imzalanmıştır. Türkiye,
GAP ile ilgili suların kullanımı konusunda kıyıdaş ülkeler tarafından birtakım eleştirilere maruz kalmıştır.
Türkiye ise Suriye ve Irak’ın yeterli depolama tesisi bulunmamasını ileri sürerek GAP’ın, suların değerlendi-
rilmesinde Suriye ve Irak için de önemli bir proje olacağını savunmaktadır. Ülkemizin su konusundaki sorunu
çözme çabaları, özellikle Suriye ve Irak gibi ülkelerin Türkiye’ye bağımlı kalma kaygılarından dolayı hayata
geçirilememiştir. Oysa Türkiye, suların elverişli ve adil kullanımını savunmaktadır. Fırat ve Dicle nehirleri
üzerindeki uluslararası sözleşmeler, Türkiye’nin AB üyeliğindeki müzakere süreci, Suriye ve Irak’taki siyasal
istikrarsızlık ve güvenlik açığı sınıraşan sular konusunda ülkemizi zor durumda bırakmaktadır. Bu bakımdan
öncelikle su güvenliğinin sağlanması için bölgesel anlamda kalıcı bir çözüme ihtiyaç vardır.

Fırat Ve Dicle Nehirlerinin Geçtiği Ülkeler

ORTAÖĞRETİM 14 COĞRAFYA-12
GENEL MÜDÜRLÜĞÜ