Page 12 - Biyoloji 9 | Çalışma Defterleri -7

Açık Uçlu Sorular

Aşağıda “ DOĞANIN ÇÖPÇÜLERİ” ile ilgili verilen metin ve görsellerden yararlanarak soruları
cevaplayınız.

DOĞANIN ÇÖPÇÜLERİ

Mantarlar ekosistemler için önemli bir yere sahiptir. Doğada geniş bir dağılım gösteren bu
canlılar ekosistemdeki enerji döngülerinin genel düzenleyicisi olarak görev yaparlar. Mantar-
lar, bakterilerle birlikte “doğanın çöpçüleri” olarak adlandırılır. Ölü bitki ve hayvan artıklarını
ayrıştırarak, besinlerin tekrar ekosisteme dönmesini sağlarlar. Eğer mantarlar olmasaydı ölü
organizmalar ayrışamayacak, ekosistemdeki enerji akışı duracak ve dolayısıyla içinde yaşa-
dığımız yerküre büyük bir çöplük haline gelecekti. Mantarlar spor üreten, hif olarak bilinen
hücre duvarıyla kuşatılmış ipliksi bir yapıya sahip, hücre duvarında kompleks karbonhidrat-
lar (kitin ve glukan) içeren ve absorbsiyon (emilim) yoluyla beslenen organizmalardır. Kloro-
fil bulundurmazlar. Yedek besin olarak glikojen depolar. Salgıladıkları hücre dışı enzimler sa-
yesinde organik maddelerin yıkımını hızlandırarak doğada madde döngüsünün oluşumunda
önemli bir rol üstlenirler. Ayrıştırıcı mantarlar madde döngülerinde kritik öneme sahipken
parazit olarak beslenen mantarlar özellikle üzerinde veya içinde yaşadıkları bitkilere ve hay-
vanlara zarar vererek büyük ekonomik kayıplara neden olurlar. Mikorizal mantarlar otsu ve
odunsu bitkilerin su ve mineral madde teminine yardımcı olurken, liken oluşturan mantarlar
ise algler ile tek bir vücut yapısı (tallus) oluşturmak üzere ortak bir yaşam içine girerler.

Mantarlar aynı zamanda fermantasyon endüstrisinin temelini de oluşturur. Bazı küf man-
tarları sitrik asit gibi organik asitlerin üretiminde ve penisilin gibi bazı antibiyotiklerin elde
edilmesinde kullanılır. Bunun yanı sıra kortizon gibi bazı ilaçların, amilaz gibi bazı enzimlerin,
çeşitli vitamin ve hormonların endüstriyel olarak üretilmesinde de mantarlardan yararlanılır.

ORTAÖĞRETİM 12 BİYOLOJİ-9
GENEL MÜDÜRLÜĞÜ