Page 22 - Biyoloji 10 | Çalışma Defterleri -9
P. 22
CEVAP ANAHTARI
EŞLEŞTİRME
1. E 2. B 3. D 4. J 5. F 6. I 7. G 8. İ 9. C 10. A 11. Ç 12. H
BOŞLUK DOLDURMA
1. ekolojik ayak izi 2. su ayak izi 3. yenilenemez 4. sera etkisi 5. karbon ayak izi
6. asit yağmurları 7. ötrofikasyon 8. küresel ısınma 9. erozyon 10. endemik
ÇOKTAN SEÇMELİ
1. A 2. B 3. D 4. C 5. D 6. E 7. A 8. D 9. D
AÇIK UÇLU SORULAR
I. Canlılar yaşadıkları ekosistemin doğal ortamından etkilenir. Doğal çevrede meydana gelen değişimler canlılar üzerinde etkilidir. Çünkü canlılar arası
etkileşim, canlının yaşadığı ortamdaki abiyotik faktörlerin dengeli olmasına bağlıdır. Örneğin küresel iklim değişikliği suların ısınmasına, buzulların
erimesine ve o bölgede yaşayan canlıların habitatının değişimine neden olmuştur.
II. "Antarktika’da yaşayan leopar foklarının neslinin tükenmesinde her bireyin rolü vardır." hipotezine katılıyorum. Çünkü dünya ekosistemi bir bü-
tündür. Ekolojik ayak izinin artması, çevre kirliliği gibi unsurlar küresel iklim değişikliklerine ve küresel ısınmaya neden olmaktadır. Küresel ısınma
sonucu kutuplarda yaşayan canlıların habitatı bozulmaktadır. Dünya üzerinde yaşayan her canlının bu konuda rolü vardır. Birey olarak çevreye say-
gılı olmak, kaynakları bilinçli tüketmek, çevre kirliliğinin önlem almak gibi kişisel tedbirler ekolojik ayak izini ve küresel iklim değişimlerini olumlu
etkileyecektir. Yenilenemez enerji kaynaklarının kullanılması, bilinçsiz tüketim alışkanlıkları gibi faktörler ise olumsuz etkileyecektir.
III. Kutuplardaki planktonlar, alglerle beslenir. Küçük balıklar, kriller ve diğer bazı deniz canlıları da planktonlarla beslenir. Besin zincirinin diğer basa-
maklarını ise balıklar, penguenler ve foklar oluşturur. Dolayısıyla besin zincirinin alt basamaklarında meydana gelen biyoçeşitlilik bozunumu, üst
basamakları da olumsuz etkileyecektir.
IV. Küresel değişim, besin kaynaklarının giderek azalmasına neden olur. Oysa trofik düzeyin üstünde yer alan canlıların besin ve enerji ihtiyacı daha
fazladır. Leopar fokları yırtıcı canlılar olduğundan bulunduğu ekosistemde trofik düzeyin en üst basamaklarındadır. Bu canlıların örneğin küçük
balıklara göre daha fazla etkilenmesinin sebebi bu şekilde açıklanabilir.
V. Leopar foklarının soyu tamamen tükenmiş olsaydı bulunduğu bölgedeki ekosistemde besin olarak tükettiği canlıların sayısı artacak ve onların avları
azalacaktı. Sonuçta ekosistemdeki denge bozulacaktı.
BECERİ TEMELLİ
1. Ötrofikasyon; yağmur suları, kayaların aşınması, göl tabanının toprak yapısı, orman yangınları, bitki polenleri ve erozyon gibi doğal nedenlerle
oluşuyorsa bu doğal ötrofikasyondur. Ötrafikasyon yavaş gerçekleşir. Gölün zamanla bu sebeplerden ötürü ötrofikasyona uğraması, insanlardaki
yaşlanma sürecine benzetilebileceği için ötrofikasyona gölün yaşlanması diyebiliriz.
2. Bir gölün ötrafikasyona uğrayıp uğramadığını gözlemleyerek anlayabiliriz. Ötrofikasyona uğramış gölde meydana gelen alg patlaması nedeniyle
gölün yüzeyinde renk değişimi olur. Göldeki kirlenmeye bağlı olarak suyun rengi bulanıklaşır, sudan çevreye kötü kokular yayılır. Balıklar ve diğer göl
hayvanları ölür.
3. Ötrofikasyon endüstriyel faaliyetler ve insan faaliyetlerinin etkileriyle hızlanabilir. Örnek olarak insanların kullandığı detarjan artıklarının sulara
karışması, endüstriyel atıkların sulara salınması, tarımda kullanılan ilaç ve gübrelerin çeşitli nedenlerle sulara karışması vb. ötrofikasyon sürecini
hızlandırıcı etki yapar.
4. Ötrofik göllerdeki bitkilerin ve ölen diğer organizmaların çürüyerek gölün dibinde birikmesiyle organik bir tabaka oluşur. Gölün dip kısmındaki
oksijen zamanla azalarak burada oksijensiz bir ortam oluşur. Organik maddelerce zengin olan dip kısımda, oksijensiz solunum yapan organizmaların
faaliyetleri sonucu metan gazı, hidrojen sülfür, amonyak gibi bileşikler açığa çıkar ve gölde bu bileşiklerden kaynaklanan kötü bir koku oluşur.
5. Fosfat içerikli deterjanlar yerine doğal deterjanlar kullanabiliriz. Örneğin ülkemizin geliştirdiği bor katkılı deterjanlarda fosfat bulunmamakta ve bu
deterjanlar ötrofikasyona neden olmamaktadır. Gölün kirletilmesine engel olabilecek farkındalık çalışmalarına katılabiliriz.
ORTAÖĞRETİM 22 BİYOLOJİ-10
GENEL MÜDÜRLÜĞÜ
