Page 8 - Coğrafya 11 | 2.Ünite

BEŞERÎ SİSTEMLER

Üretim, dağıtım ve tüketim faaliyetlerinin gelişmesinde doğadaki faktörlerin yanı sıra beşerî unsurlar da
etkilidir (Şema 2.5). İnsanlar; hem doğadaki unsurların elverdiği ölçüde çevreden istifade etmekte hem de
teknoloji gibi beşerî imkânları kul lanarak üretim, dağıtım ve tüketime yönelik etkinliklerde bulunmaktadır.

Üretim, Dağıtım ve Tüketimi Etkileyen Beşerî Unsurlar

Üretim Dağıtım Tüketim

• Ulaşım
• Tarımsal faaliyetler • Modern pazarlama teknikleri • İhtiyaçlar
• Sermaye • Teknolojik gelişmeler • Gelir düzeyi
• İş gücü ve eğitimi • İnsan kaynakları • Teknolojik gelişmeler
• Teknolojik gelişmeler • Yerleşim özellikleri • Reklam
• Sanayi • Moda
• İletişim

Şema 2.5: Üretim, dağıtım ve tüketimi etkileyen beşerî unsurlar

Tarımsal faaliyetler, üretimi etkileyen beşerî unsurların başında gelmektedir. Tarım, hayvancılık, orman-
cılık ve balıkçılık insanların temel ihtiyaçlarını karşılama noktasında doğadaki unsurlardan etkilenmektedir.
Aynı zaman da bu faaliyetlerden elde edilen ürünler sanayide ham madde olarak kullanılmaktadır. Özellikle
tarımsal üretimde yaşanan dalgalanmalar tarıma dayalı sanayi kollarını etkilemektedir.
Sermaye; üretim için gerekli olan tesislerin yapılması, araç ve gereçlerin alınması, üretimde ham madde
ve enerji ihtiyacını karşılayan kaynakların çıkarılmasında son derece önemlidir. Sermaye olmadan bu faa-
liyetlerin gerçekleşmesi pek mümkün değildir. Mevcut kaynaklar bakımından zengin olan birçok ülkenin
yeterli üretimi yapamamasında sermaye azlığı önemli rol oynamaktadır.

Üretim faaliyetinde bulunacak yeterli iş gücü ve
bunların eğitimi, üretimi etkileyen unsurlar arasında
yer almaktadır. Makine kul lanımındaki artışa rağmen
gerek tarımsal üretimde gerekse sanayi üretiminde
insan gücü hâlâ önemini korumaktadır. Bir ülkede
ekonomik etkinliklere katı labilen aktif nüfusun ye-
terli olması, üretimin de sağlıklı yürümesi açısından
önemlidir. Teknolojik gelişme lerle üretim faaliyetle-
rinde yeni makinelerin kulla nımı, nitelikli ve eğitimli
iş gücünün önemini artırırken üretimde insan gücü-
ne duyulan ihtiyacı ise azaltmaktadır (Görsel 2.45).
Görsel 2.45: Eğitimli iş gücünün üretime katkısı

Teknolojik gelişmeler ve sanayi, üretimin hızlı ve kolay olmasını sağlamaktadır. Sanayi Devrimi öncesinde
insan ve hayvan gücüne dayalı olarak gerçekleşen üretim oldukça sınırlıydı. Buharlı makinelerin icat edilme-
siyle üretimde yeni bir çağ başladı. Günümüze gelindiğinde ise teknolojide yaşanan baş döndürücü gelişme-
ler, üretimde ciddi oranlara ulaşan artışı da beraberinde getirmiştir. Tarım ve sanayide teknolojiyi kullanan
ülke lerin gelişmişlik düzeyi açısından da üst sıralarda yer aldığını görmek mümkündür.
Dağıtım faaliyetinin en önemli unsuru olan ulaşım, ürünlerin tüketiciye bozul madan ve en kısa sürede
ulaştırılması bakımından oldukça önemlidir. Ayrıca ham maddenin üretim merkezlerine ve mamul madde-
lerin de pazarlara ulaştırılabilmesini sağlayan ulaşım, üretimin devamlılığı açısından gereklidir. Dağıtımın
sağlıklı bir şekilde gerçekleştirilebilmesi için çeşitli ve gelişmiş bir ulaşım ağına ihtiyaç vardır. Bu bakımdan
sanayi tesislerinin kuruluşuna yönelik yer seçiminde ulaşımın kolay ve gelişmiş olması çok önemlidir.

84