Page 11 - Coğrafya 12 | 2.Ünite

1 2 Şehirleşme, Sanayi ve Göç İlişkisinin Toplumsal Etkileri

İnsanlar, Neolitik Dönem başlarında (yaklaşık on bin yıl önce) avcılık ve toplayıcılık yaptığı göçebe ya-
şamdan tarım faaliyetleriyle yerleşik yaşama geçmeye başlamıştır.

Özellikle Mezopotamya’nın tarımsal faaliyetlere uygun olması bu bölgenin insanlar tarafından tercih edil-
mesini sağlamış ve böylece bu alanlarda büyük yerleşmeler oluşmaya başlamıştır. Ekonomik gelişmeler ve
nüfus artışıyla birlikte ilk şehirler oluşmaya başlamıştır.

Uzun yıllar tarım yerleşmesiyle nüfusu ve yaşam stan-
dartları belirli bir seviyede olan şehirler, 1750’deki
Sanayi Devrimi’yle başta Batı Avrupa olmak üzere
önüne geçilemez bir değişim yaşamıştır. Önce maden
kömürü, daha sonra petrolden gücünü alan makineler
ham maddeleri mamul maddelere dönüştürmüş, yeni
sanayi kolları ortaya çıkmış ve üretilen maddeler çeşit-
lenmiştir. Gelişen ticaretle birlikte dünyanın uzak ke-
simleri birbirine bağlanmıştır. Şehirler, yeni ekonomik Görsel 1.19: İngiltere’de bulunan dünyanın ilk sana-
sistemin verimliliği ve bilimsel gelişmeler sayesinde yi kenti, Manchester (Mençestır)
daha çok insanın evi hâline gelmiştir (Görsel 1.19).
Kalkınma ve küreselleşmenin sembolü olan sanayi-
leşme, bir ülke ya da bölgenin ekonomik ve toplumsal
yapısındaki temel değişimi içeren bir süreci kapsamak-
tadır.

Milyarlarca insanın beslenme, korunma ve giyinme
gibi ihtiyaçlarının yanında çeşitli aletlerin karşılan-
ması ancak sanayi ile mümkün olacağından şehirlerin
cazibesi artmış, sunduğu farklı iş imkânları sayesinde
büyük bir göç dalgası başlamıştır (Görsel 1.20).

Şehir nüfusu, Sanayi Devrimi ile sadece Avrupa Kıta-
sı’nda değil tüm kıtalarda artış göstermiştir. İlerleyen Görsel 1.20: Günümüz sanayi şehirlerinden Tokyo
dönemlerde de bu artışın devam etmesi beklenmekte- (Japonya)
dir (Grafik 1.1).

87 86
81 80 82 74
75 71 70 73 71 71
Yıllara Ait Şehir Nüfus 64 66
Oranları ( % ) 56 54
48
40 43
1990 32 31
2014
2050 (tahmini)

Kuzey Güney Avrupa Okyanusya Asya Afrika Dünya
Amerika Amerika

Grafik 1.1:Kıtaların 1990, 2014 ve 2050 (tahmini) yılları şehir nüfus oranları BM, 2015

57