Page 45 - Coğrafya 12 | 2.Ünite

5 2 Türkiye’nin Kültürel Mirası

Uluslararası önem taşıyan, bu nedenle takdire ve korunmaya değer doğal oluşumlara, anıtlara ve sitlere
dünya mirası denilmektedir. Türkiye, sahip olduğu tarihsel ve doğal mirasa sahip çıkmış ve bu mirası
gelecek kuşaklara aktarmak için önemli çalışmalar yürütmüştür. Bu çalışmaların bazılarında UNESCO ile
iş birliği yapılmıştır. Dünyadaki kültürel miraslar ile ilgili çalışmaları yürüten UNESCO tarafından yapılan
sınıflandırmaya göre kültürel miraslar, somut ve somut olmayan kültürel miraslar olarak ikiye ayrılmıştır.

5 2 1 Somut Kültürel Miras

Gelecek nesillere aktarım için korunması gereken tarihî yapı, mekân ve anıtlara somut kültürel miras de-
nir. Arkeolojik, mimari ve teknolojik eserler somut kültürel mirasın bir parçasıdır ve günümüzde genelde
müzeler vasıtasıyla sergilenir.

5 2 2 Somut Olmayan Kültürel Miras

Somut olmayan kültürel miras; toplumların ve bireylerin
kültürlerinin bir parçası olarak adlandırdıkları gelenek ve
görenekler, anlatılar, bilgi ve becerilerle beraber bu değer-
lerle ilgili her türlü araç gereç ile kültürel mekânlar olarak
tanımlanır.

Somut olmayan kültürel miras denince halk hikâyeleri,
destanlar, masal ve fıkralar gibi sözlü anlatımlar; Kara-
göz, kukla, halk tiyatrosu gibi gösteri sanatları; kına gece-
si, nişan, düğün, nevruz gibi ritüel ve kutlamalar; dokuma-
cılık, telkâri, nazar boncuğu, sedef kakma gibi el sanatları;
yöresel yemekler, halk hekimliği, halk meteorolojisi gibi
uygulamalar akla gelebilir (Görsel 5.8).
Görsel 5.8: Karagöz-Hacivat

2015’te UNESCO tarafından Dünya Mirası Listesi’ne alınan Diyarbakır’daki Hevsel Bahçeleri, 8 bin
yıllık bir geçmişe sahiptir. Yaklaşık 700 hektarlık alana sahip bu bahçeler, tarihî ve kültürel dokusunun
yanında ekolojik çeşitliliğiyle de ön plana çıkmıştır. 180’den fazla kuş türüne ev sahipliği yapan Hevsel
Bahçeleri’nde bölgeye has kuş türlerinin varlığı burayı bir kuş cenneti hâline getirmiştir. Ayrıca bölgede
su samuru, tilki, sansar ve kirpi gibi memeli hayvanlar da bulunmaktadır.

GAP turu kapsamında bir baba ve 16 yaşındaki kızı, Diyarbakır’daki Hevsel Bahçeleri’ni ziyaret eder.
Baba, bu esnada kızına “İnsanın kültürel mirasa sahip çıkması, çevreye ve doğaya karşı saygılı olup onları
koruması ve bu açıdan çevresini bilinçlendirmesi de bir vatan hizmetidir.” der.

Baba ve kızı arasında geçen diyalogdan yola çıkarak;

1. Kültür miraslarımıza ve doğal çevremize sahip çıkmak için neler yapabiliriz?

2. Kültür miraslarımızı ve doğal çevremizi korumak adına halkı bilinçlendirecek bir kampanya yürütü-
yor olsaydınız bu fikrin daha çok insana ulaşabilmesi için nasıl bir çalışma yapardınız?

133