Page 139 - DEFTERİM BİYOLOJİ 10

3.
Doğal Kaynaklar ve Biyolojik Çeşitliliğin Korunması Bölüm

BİYOLOJİK ÇEŞİTLİLİĞİN KORUNMASI
Türkiye’de nesli tehlike altında olan bitki ve
hayvan türleri bulunmaktadır. Flamingo, Akdeniz
foku, Kafkas sincabı, turna, deniz kaplumbağası,
alageyik, benekli semender, kelaynak, dağ horozu,
büyük toy gibi hayvan türlerinin; şakayık, yanar-
döner çiçeği, Muş lalesi, yabani siklamen, beyaz
çakal nergisi, İstanbul nazendesi, kardelen, çan
çiçeği, sığla ağacı gibi bitki türlerinin nesli tehlike
altındadır.
Nesli tehlike altında olan türlerin korunması için:
Görsel 31: Kelaynak
- Yasal ve teknik önlemler alınmalıdır.
- Biyolojik çeşitlilik doğal ve yapay koşullarda korunmalıdır.

Doğal koruma canlıların doğal habitatlarında korunmasıdır. Millî parklar, tabiatı koru-
ma alanları, özel çevre koruma bölgeleri doğal koruma alanlarındandır.
• Millî parklar biyolojik, ekolojik, jeolojik,
coğrafi vb. doğal yapısı bakımlarından özel
bakım ve koruma altında olan doğal alanlar-
dır. Kuş Cenneti ve Sultansazlığı millî park-
lara örnektir.
• Tabiatı koruma alanı tehlike altında olan
türlerin bulunduğu, bilim ve eğitim amacıyla
kullanılmak üzere ayrılmış, korunması ge-
reken bölgedir. Seyfe Gölü ve Ereğli Sazlığı
tabiatı koruma alanlarına örnektir.
• Özel çevre koruma bölgeleri çevre kirlenme-
sine ve bozulmasına karşı doğal güzellikleri
ve tarihî değerleri korumak için oluşturulmuş
Görsel 32: Sultansazlığı Millî Parkı
bölgelerdir. Göksu Deltası, Saros Körfezi ve
Tuz Gölü özel çevre koruma bölgelerine örnektir.
Yapay koruma canlıların doğal yaşam ortamları dışında hazırlanmış özel alanlarda
korunmasıdır. Hayvanat bahçeleri, botanik bahçeleri yapay koruma alanlarındandır.
Canlılara ait tohum, polen, embriyo, hücre, doku veya DNA’ları özel saklama koşulla-
rında dondurarak koruma altına almak yapay koruma yöntemlerindendir.

• Gen bankaları canlılara ait çeşitli hücrelerin, dokuların ya da organların uygun
koşullarda uzun zaman saklandığı ortamlardır. Gen bankaları; nesli tükenme teh-
likesi altında olan türlerin, ıslah edilmiş türlerin ve biyolojik çeşitliliğin korunması
için gereklidir.

Dünyanın sayılı büyük gen bankalarından olan Türkiye Tohum Gen Bankasında hem
bitki hem bakteri hem de mantar gen kaynakları koruma altına alınmaktadır.

Biyokaçakçılık
Doğadan yabani canlıların ve onlara ait parçaların yetkili makamların izni olmadan
toplanmasına ve yurt dışına çıkarılmasına biyokaçakçılık (biyokorsanlık) denir. Türki-
ye’de bulunan pek çok tür ticari ve bilimsel amaçlarla kullanılmak üzere ya da kolek-
siyon yapmak için yasa dışı yollarla yurt dışına çıkarılmaktadır.

139