Page 42 - Defterim- Coğrafya 10

DOĞAL SİSTEMLER

Notlarım 4. Karstik Arazilerde Oluşan Yeryüzü Şekilleri

Yer altı ve yer üstü sularının etkisiyle kalker, jips ve kaya tuzu gibi suyla temas ettiğinde
çözünebilen tortul kayaçların yaygın olduğu bölgelerde oluşan şekillere karstik şekiller
denir. Karstik şekillerin gelişebilmesi için gerekli olan şartlar aşağıda belirtilmiştir:

Suda çözünebilen türden yeterli kalınlıkta kayaçların mevcut olması,
Kayaçların gözenekli bir yapıda olması,

Arazinin çok engebeli ve bitki örtüsü yoğunluğunun fazla olmaması gerekir.

Karstik Şekiller

Aşınım Şekilleri Birikim Şekilleri

Dolin Dikit
Lapya
Sarkıt
Polye
Traverten
Uvala Sütun

Obruk

Mağara ve Galeri

42. ETKİNLİK

Aşağıdaki kavramları kullanarak cümlelerdeki boşlukları doldurunuz.

Dolin, Lapya, Uvala, Polye, Obruk, Mağara, Traverten

a) Boyutları 1-2 metre arasında değişen oyuk, oluk, çukur ve delik gibi en küçük
karstik aşınım şekillerine………………. denir.

b) Boyutları 10-1000 metre arasında değişen, çapları derinliklerinden (2-100 m)
fazla olan basık çukurluklara …………………. denir.

c) Düşey doğrultuda gelişmiş, kenarları dik, derin ve silindir şeklindeki doğal karstik
kuyulara ……………. denir.

ç) Yüzey sularının yer altına sızması sonucu oluşan boşluklara ………………. denir.

d) Kalsiyum bikarbonatlı yer altı sularının belirli koşullar altında içerisinde bulunan
kalsiyum bikarbonatın çökelmesi sonucu …………………… oluşur.

e) Genişlikleri ve uzunlukları kilometrelerce olabilen dolin ve uvalalardan çok daha
büyük olan karstik ovalardır. ………………., verimli topraklara sahip olduğu için
yerleşme ve tarım alanı olarak kullanılmaktadır.

40