Page 155 - Defterim - Felsefe 10

Bilime Farklı Yaklaşımlar
Bilim üzerine düşünen filozoflar ve bilim insanları bilimin neliği, özellikleri, yöntemi, sınırları ve değeri
konusunda farklı görüşler geliştirmişlerdir. Bunlar, bilimi bir ürün olarak gören yaklaşım ile bilimi bir
etkinlik olarak gören yaklaşımdır.

Bilime farklı
yaklaşımlar
nelerdir?

ÜRÜN OLARAK BİLİM ETKİNLİK OLARAK BİLİM
Bilimi bilim insanının kişisel çalışması sonucu Bilim bir sonuç değil süreç ve etkinliktir.
ortaya çıkan bir ürün veya bir sonuç olarak Süreçteki tüm etkenlerin ele alınması
gören yaklaşım 19. yüzyılda pozitivizm ve gerekir.
20. yüzyılın başlarında mantıkçı pozitivistler Bilim bir kültür ortamında oluşur. Onu
tarafından benimsenmiştir. Bu yaklaşıma anlamak için topluluğun yaşayış biçimlerine,
klasik görüş adı da verilir. inançlarına, kültürlerine bakmak gerekir.
Bilim, bilim insanlarının ortaya koyduğu Temsilcileri; Thomas Khunn ve Stephen
eserleri incelemekle anlaşılır. Toulmin’dir.
Bilimselliğin ölçütü doğrulanabilirliktir.
Olgusallığın dışındaki tüm alanları bilim
dışıdır.
Temsilcileri; Rudolf Carnap ve Hans
Reichenbach’dır.

Bilgi Havuzu

Thomas Kuhn bilimi anlamaya yönelik çalışmasında hareket noktası olarak “paradigma”
kavramını kullanır. Paradigma, bilim dalının tüm çalışanlarından bütünüyle bağlı kalmasını
istediği, evrensel olarak kabul edilmiş bilimsel başarının sınırlarını en ince ayrıntısına dek
çizdiği kavramsal ve kuramsal çerçevedir. Algı düzeneği, çerçeve kavram; model, belli bir
dönemde hâkim olan dünya görüşü; fikirlerin arka planı, kuram, teori, açıklama, bakış açısı
anlamlarını da taşır. Kuhn’a göre “Bir konuda zihinsel veya kavramsal modele sahip olmak
demek o konuda bir paradigmaya sahip olmak demektir. Bilim adamlarının hangi deneyleri
nasıl yapacaklarını, hangi sorunları öncelikli kabul edeceklerini, hangi soruları soracaklarını
belirleyen şey sahip oldukları paradigmalardır.’’ Kuhn bilimsel gelişmenin düşünce tarihi
içerisinde 3 aşamada gerçekleştiğini ifade eder.
1. Olağan bilim öncesi dönem
2. Olağan bilim dönemi
3. Bilimsel devrim
153