Page 25 - DEFTERİM FİZİK 10
P. 25
1. Ünite: Elektrik ve Manyetizma
Notlarım
1.2.2 ÜRETEÇERİN SERİ VE PARALEL BAĞLANMASI
Bir elektrik devresinde yüklü parçacıkların hareket etmesi (akımın oluşması)
için elektromotor kuvvetini meydana getiren ve elektrik devrelerine
enerji sağlayan devre elemanına üreteç (elektromotor kuvveti kaynağı)
denir. Elektromotor kuvvet (emk) kaynakları devrenin güç kaynaklarıdır.
Elektromotor kuvvet kaynaklarının oluşturdukları potansiyel farkı ε (epsilon)
ile gösterilir. Birimi SI’da volt (V) ya da J/C’dur.
Devreye enerji sağlamak için bazen tek başına bir pil yeterli veya uygun
olmayabilir. Bu durumda batarya kullanılır. Birden fazla pili farklı şekillerde
bağlayarak oluşturulan yeni üretece batarya denir. Bir bataryanın sağladığı
toplam (eşdeğer) gerilim, bir araya getirilen pillerin bağlanma şekillerine ve
gerilim değerlerine göre değişir.
AKLINIZDA BULUNSUN!
Elektromotor kuvvet (emk) yerine bazen voltaj (gerilim) kavramı
kullanılır. Ancak ikisi aynı kavram değildir. Elektromotor kuvvet,
üzerinden akım geçmeyen bir üretecin iki kutbu arasındaki maksimum
potansiyel farkı ifade eder. Voltaj kapalı bir devrede emk kaynağının iki
kutbu arasındaki potansiyel farkı belirtmek için kullanır. Emk, potansiyel
farkın sebebidir ve emk’ne açık devre voltajı denir�
SERİ BAĞLI ÜRETEÇLER
Birbirlerine seri ve aynı yönde akım
üretecek şekilde bağlanan üreteçlere
düz bağlı üreteçler denir
(Görsel 1.22).
Görsel 1.22
Seri ve düz bağlı üreteçlerin şematik gösterimi
Görsel 1.23‘teki gibidir. K-L noktaları arasındaki
toplam potansiyel farkı V = V + V ile
KL 1 2 K + - + - L
hesaplanır. Buna göre n tane üretecin toplam
potansiyel farkı v v
1 2
Görsel 1.23
V = V + V + ... + V bağıntısı ile hesaplanır.
Toplam 1 2 n
Birbirine seri ve ters yönde akım üretecek şekilde
bağlanan üreteçlere ters bağlı üreteçler denir.
Seri ve ters bağlı üreteçlerin şematik gösterimi K + - + - L
Görsel 1�24‘teki gibidir�
K-L noktaları arasındaki toplam potansiyel farkı v 1 v 2
Görsel 1.24
V = l V - V l bağıntısı ile hesaplanır.
KL 1 2
25
