Page 328 - DEFTERİM TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI 10

Türk Edebiyatında Gezi Yazısı (Seyahatname)

Seydi Ali Reis’in yazdığı Mir’âtü’l-Memâlik gezi yazısı türündeki ilk eser kabul edilir.
Evliya Çelebi’nin Seyahatname’si bu türün en önemli örneklerindendir.
Bilgi Havuzu
Marco Polo Türk edebiyatındaki önemli gezi yazısı örneklerinden bazıları ve bu eserlerin yazarları
(Marko Polo) şunlardır:
ve İbn Batuta
da dünyaca Divan Edebiyatı: Tuhfetü’l-Harameyn (Nabi)
tanınmış Kitab-ı Bahriyye (Piri Reis)
seyyahlardır. Cihannümâ (Kâtib Çelebi)

Tanzimat Dönemi: Avrupa’da Bir Cevelan (Ahmet Mithat)

Servetifünun ve Fecriati Dönemleri: Frankfurt Seyahatnamesi (Ahmet Haşim)
Hac Yolunda, Suriye Mektupları (Cenap Şahabettin)

Cumhuriyet Dönemi: Anadolu Notları (Reşat Nuri Güntekin)
Göz Ucuyla Avrupa (Yusuf Ziya Ortaç)
Deniz Aşırı, Bizim Akdeniz, Tuna Kıyıları (Falih Rıfkı Atay)
Tuna’dan Batı’ya (İsmail Habip Sevük)
Abbas Yolcu (Attilâ İlhan)
Üsküp’ten Kosova’ya (Yavuz Bülent Bâkiler)

Gezi Yazısı ve Anı Türünün Önemli Sanatçıları

Falih Rıfkı Atay (1894-1971)

Gezi ve anı türlerinde en çok eser veren sanatçılardan biridir.
Kurtuluş Savaşı sonrasında görev gereği Batı Anadolu’yu gezmiştir.
Yeni Türk alfabesinin hazırlanmasında etkin rol oynamıştır.
Mustafa Kemal Atatürk’ü yakınında yer almış ve önemli olaylara tanıklık etmiştir.
Anlatımı süsten uzak ancak dili oldukça etkilidir.

Başlıca Eserleri
Anı: Ateş ve Güneş, Zeytindağı, Çankaya, Atatürk’ün Bana Anlattıkları…
Gezi Yazısı: Deniz Aşırı, Tuna Kıyıları, Taymis Kıyıları, Bizim Akdeniz…

İsmail Habip Sevük (1892-1954)

Gezi yazısı, anı ve edebiyat tarihi çalışmalarıyla tanınır.
Anlatımda karşılaştırmalardan ve tezatlardan yararlanmıştır.
Öznel bir üslup benimsemiştir.

Başlıca Eserleri
Anı: O Zamanlar.
Gezi Yazısı: Tuna’dan Batı’ya, Yurttan Yazılar…
İnceleme: Türk Teceddüt Edebiyatı Tarihi, Atatürk İçin…

326