Page 106 - Defterim Biyoloji - 9

2.
Hücre Ünite

Hücre Zarı

• Hücre zarının yapısını açıklayan görüşe akıcı-mozaik zar modeli
denilmektedir.
• 1972’de Seymour Jonathan Singer (Seymur Canıtın Singır) ve
Garth L. Nicolson (Gart Nikılsın) tarafından önerilen bu modele göre
hücre zarı protein, lipit ve karbonhidrat moleküllerinden
oluşmaktadır.
• Hücre zarındaki lipitler çoğunlukla fosfolipit yapıdadır.
• Fosfolipitlerin hidrofilik baş kısımları fosfat ve gliserolden, hidrofobik
kuyruk kısımları yağ asitlerinden oluşur. Bu nedenle fosfolipit taba-
kası, suyun hücreye giriş ve çıkışını büyük oranda engeller.
• Hidrofobik kısımlardan dolayı hücre zarında fosfolipit tabakası çift
katlı bulunur.
• Fosfolipit tabakası esnek ve hareketlidir. Bu durum hücre zarının
akıcı olmasını sağlar.

Hidrofilik

Hidrofobik
Glikoprotein
Fosfolipit
Glikolipit

Çift katlı
Yüzey proteini fosfolipit
Kolesterol
tabakası
Kanal proteini

• Hücre zarında düzenli biçimde dağılmış ve yer değiştirebilen protein
molekülleri bulunur. Bunlar,

• Zarda boydan boya uzanan madde alışverişi yaparak sitoplazma
homeostazisini sağlayan kanal proteinleri,
• Zarın üst veya alt yüzeyinde bulunan çoğunlukla enzim görevi
yapan yüzey proteinleridir.

• Hücre zarının yapısında bulunan karbonhidratlar (glikoz dalları),
zarın dış kısmında protein ve lipitlere bağlanarak glikoprotein ve Hücre zarında bulunan
glikolipitleri oluşturur. organik madde oranı
Protein>Lipit>Karbonhidrat
şeklindedir.
• Glikoproteinler ve glikolipitler,
• Hücre zarında uyarıları algılayan reseptör olarak görev yapar.
• Hücrelerin birbirini tanımasını sağlar.
• Hücre zarının seçici geçirgenliğini denetler.
• Hücrenin özgüllüğünü sağlar, kimliğini belirler ve hücreye antije-
nik özellik kazandırır.

105