Page 140 - Defterim Coğrafya - 9

Notlarım
A. YERLEŞME VE YERLEŞMENİN
GELİŞİMİ

En dar anlamda insanların oturduğu ve barındığı yer anlamına gelen yerleşme,
yaşanılan çevrenin sahip olduğu coğrafi koşullardan etkilenmektedir. Bu açıdan
bakıldığında mağara, ağaç kovuğu, çadır, igloo, villa, apartman dairesi, gökdelen
gibi yapıların geçmişten günümüze barınak olarak kullanıldığı görülmektedir. Ancak
yerleşme teriminden sadece barınılan meskenler (evler) anlaşılmamalıdır. İnsanların
yaşadığı (sosyal ortamlar vb.) ve çeşitli ekonomik faaliyetlerde bulunduğu alanların
(iş yerleri vb.) tümüne yerleşme denir. Geçmişten günümüze yaşama uygun
alanların yerleşme amaçlı tercih edilmesinde doğal ve beşerî çevre koşulları etkili
olmuştur.

Sıra Sizde

1. Etkinlik: Yerleşmeyi etkileyen faktörlerle ilgili aşağıda verilen boşlukları örnekteki
gibi doldurunuz.

YERLEŞMEYİ ETKİLEYEN
FAKTÖRLER
1 2

Doğal Faktörler .....................................

................................ Tarım
................................ ................................

................................ ................................
................................ ................................

................................ ................................
................................ ................................

................................ ................................

Paleolitik Çağ’da (Yontma Taş Devri) bireylerin gruplar hâlinde ve göçebe olarak
yaşadığı görülmektedir. Bu dönemde avcılık ve toplayıcılıkla uğraşan insanlar; Bilgi Havuzu
tatlı su kaynaklarına yakın mağara, ağaç kovuğu gibi doğal barınakları mesken
olarak kullanmıştır. Çukutien [Kukutin (Çin)], Neandertal [Neandetal (Almanya)],
Dünya üzerindeki yerleşilmiş
Karain (Antalya) ve Yarımburgaz (İstanbul) mağaraları bu dönemden kalan ya da yerleşilebilir alanlara
meskenlere örnek verilebilir. Buzul Çağı’nın sona ermesiyle yerleşik hayata kapı ökümen, yerleşilmemiş
aralanmıştır. İnsanlar, alanlara da anökümen denir.
bu dönemde tarım ve
hayvancılıkla uğraşmış;
kerpiç, taş, kamış gibi
doğal malzemelerden
ilk meskenlerini inşa
etmiştir. MÖ yaklaşık
10.000 yıllarına denk
gelen bu döneme Neolitik
Çağ (Cilalı Taş Devri) adı
verilir. Ilıman kuşakta yer
alan verimli topraklarda
yerleşik hayata ait izler
görmek mümkündür.
Neolitik yerleşim alanı olarak tanımlanan Çatalhöyük kazı alanı
139