Page 78 - Defterim Kimya - 9

Notlarım

Rutherford Atom Modeli (1911)

Bir atomda pozitif yükün tümü, çekirdek denilen küçük böl-
gede toplanmıştır.
-8
Çekirdek çapı yaklaşık 10 -12 - 10 -13 cm, atom çapı ise 10
cm olduğundan atom hacminin büyük bir kısmı boşluktur.
Elektronlar bu boşlukta bulunur ve çekirdek etrafında döner.

Çekirdekteki (+) yük miktarı bir elementin tüm atomlarında
aynı, farklı elementin atomlarında farklıdır.
Atomdaki elektron sayısı çekirdekteki proton sayısına eşittir.

Pozitif yüklerin toplam kütlesi, atomun kütlesinin yaklaşık
yarısı kadardır. O hâlde çekirdekte kütlesi, protonun kütle-
sine eşit yüksüz tanecikler bulunmalıdır.
E. Rutherford
Günümüzden Rutherford Atom Modeline Bakış
Çekirdek etrafında dönen elektronların neden pozitif yüklü
çekirdek üzerine düşmediğini açıklayamamıştır.
Rutherford atom modeli, elektronun davranışını açıklamada
yetersiz kalmıştır.
Rutherford’un öngördüğü yüksüz taneciklerin varlığını
ilerleyen yıllarda James Chadwick (Ceymis Çedvik)
kanıtlamıştır.

Bohr Atom Modeli (1913)

Elektronlar çekirdekten belirli uzaklıkta ve belirli enerjiye
sahip yörüngelerde bulunur. Bu yörüngelere enerji düzeyi
(seviyesi), katman veya kabuk denir.

Enerji düzeyi bir tam sayı ile belirtilir. Çekirdeğe en yakın
enerji düzeyi 1 olmak üzere n = 1, 2, 3, 4... sayı veya K, L,
M, N... gibi harflerle ifade edilir. Çekirdeğe en yakın kabuk
minimum, en uzaktaki maksimum enerjiye sahiptir.

Elektronun çekirdeğe en yakın en düşük enerjili hâline ato-
mun temel hâli denir. Temel hâlde atom kararlıdır ve ışın
yaymaz.
Elektronun dışarıdan enerji alarak daha yüksek enerji düze-
yine geçmesine atomun uyarılmış hâli denir. Atom uyarılmış
N.Bohr hâlde kararsızdır. Kararlı olmak için düşük enerjili temel
hâle geçer. Temel hâle geçerken aldığı enerjiyi ışıma olarak
geri verir. Bir maddenin enerji almasına absorbsiyon (soğur-
ma),aldığı enerjinin tamamını veya bir kısmını ışıma olarak
geri yaymasına emisyon (yayma) denir.
Yayılan ışığın enerjisi, iki enerji düzeyi arasındaki enerji farkı-
– E olarak hesaplanır.
na eşittir. Işığın enerjisi, ΔΕ = E yüksek düşük

Günümüzden Bohr Atom Modeline Bakış
+
2+
Bohr atom modeli tek elektronlu atom ve iyonların ( H , He , Li gibi) davranışını ko-
3
1
2
layca açıklarken çok elektronlu atomların davranışını açıklamada yetersiz kalmıştır. Bohr
atom modelinde bahsedildiği gibi elektronların yeri tespit edilemez. Elektronların bulunma
olasılığının yüksek olduğu bölgelerden bahsedilebilir.

77