Page 10 - Felsefe 11 | 3.Ünite

3. ÜNİTE

Hobbes’a göre devletin ortaya çıkması zorunludur. Devlet görüşünü doğal bir durum içinde
insanı tanımlamasıyla başlatır. İnsanların doğal durumda eşit olduklarını, kendi istek ve amaçla-
rı doğrultusunda birbirleriyle mücadele ettiklerini belirtir. Doğal durumda herkesin her şey üze-
rinde hakkı olduğunu ama menfaatlerin çatışmasıyla güvenlik sorunlarıyla karşı karşıya kaldık-
larını söyler. Hobbes, herkesin herkesle savaştığı bir ortamı “İnsan, insanın kurdudur.” şeklinde
betimler. Can güvenliği olmadığı için insanların zorunlu olarak haklarını bir yöneticiye veya bir
sınıfa devrederek yapay olan devlet sistemine geçtiklerini belirtir. Devletin mutlak güç olduğunu
söyleyen Hobbes, bu gücün kaynağını insanların aralarında yaptığı toplumsal sözleşmeye bağlar.
Egemenliğin kaynağı bu sözleşmedir.
Hukuk felsefesi açısından 15-17. yüzyıl felsefelerinde ütopyalarla karşılaşılır. Ütopya, hayalî bir
devlettir. İdeal yönetim ve toplum, bu hayalî devlette tasarlanır. Bunlar arasında Thomas More’un
“Ütopya” adlı eseri, hem bu tür eserlere isim olması hem de oluşturduğu devlet ve toplum kurgu-
suyla dönemin siyasal yapısını eleştirmesi bakımından önemlidir. More, özel mülkiyetin her türlü
mutsuzluğun kaynağı olduğu görüşündedir. O, eserinde ütopya ismini verdiği bir ada ülkesi ta-
sarlar; bu ülkede özel mülkiyet yoktur. Eşitlikçi zihniyette düzenlenmiş bu adada herkes gücünün
yettiği şekilde çalışır. Yöneticilerin halk tarafından seçilmesi gerektiğini belirten More, demokratik
ve sosyal bir devlet önerir.

ÜTOPYALAR

İstenen Ütopyalar İstenmeyen Ütopyalar
• Devlet (Platon) • Cesur Yeni Dünya (A. Huxley)
• El Medinetü’l Fâzıla (Fârâbî) • 1984 (G. Orwell)
• Ütopya (T. More)
• Güneş Ülkesi (Campanella)
• Yeni Atlantis ( F. Bacon)

Şekil 3.4: Ütopya türleri

Ütopya tarzında yazılan eserler, insanlar için ideal olan anlayışları içerir. Önerilen sistemde
insan değerlidir ve adalet hâkimdir. Bu eserlerin önemi, iyi bir yaşam düzeni kurulmasına düşün-
sel bir katkı sağlamasıdır. T. More’dan önceki dönemlerde de bu tip eserler yazılmıştır. Platon’un
“Devlet” ve Farabi’nin “El Medinetü’l Fazıla” eserleri bunlardan bazılarıdır. İnsanlar, tarih boyunca
ideal yaşam alanları kurmak istemiştir.
Ütopyalar, ideali isteyenle tam tersi durumu öngören anlatılar olarak zamanla ikiye ayrılmıştır
(Şekil 3.4). Ters ütopya, korku ütopyası veya istenmeyen ütopya olarak isimlendirilen bu ikinci tip
ütopyalar; var olan siyasal durumun daha da kötüye gideceğini anlatan toplum tasarımlarıdır.

72