Page 6 - Fen Lisesi Fizik 11 | 1.Ünite

1. ÜNİTE KUVVET VE HAREKET

Cisim atıldıktan t süre sonra K noktasından Şekil 1.73’te verildiği gibi y v = v
L noktasına ulaşmaktadır. Cisim L noktasında iken hareket denklem- x 0
K
leri, serbest düşme ve düzgün doğrusal hareket denklemlerinden Y L v = v 0
Lx
yararlanılarak X
h v Ly
1 2 v L
X = v0 $ t Y = $ gt$
2
v LX = v 0 v = g t$ Yer 0 x
Ly
2 2 2 2 2
v Ly = 2 gY$ $ v = v Lx + v Ly = v 0 + v Ly Şekil 1.73: K cisminin L noktasın-
L
daki hızı ve konumu
şeklinde elde edilir. Burada cismin L noktasına ulaştığı t anı için elde edilen hareket denklemlerinde
X : L noktasının K noktasına olan yatay uzaklığı,
Y : L noktasının K noktasına olan düşey uzaklığı,
v LX : Cisim L noktasına ulaştığındaki yatay hızı,
v Ly : Cisim L noktasına ulaştığındaki düşey hızı,
v : Cisim L noktasına ulaştığındaki bileşke hızı olup bileşke hız her an hareketin yörüngesine teğettir.
L
Yatay atış hareketi yapan cisimlerin yatayda gidebildikleri maksimum
uzaklığa menzil denir ve X ile gösterilir. K noktasından atılan ci- y
menzil v = v
sim Şekil 1.74’te verildiği gibi M noktasına düştüğünde OM uzaklı- x 0
K
ğı cismin menziline eşit olur. Hareket denklemleri, hareketin t süresi L
uç
kullanıldığında cismin atıldığı noktanın yerden yüksekliği (h), menzili (
Y
X ) ve yere düşme hızı v için h v L
menzil
v = v
Xmenzil = v t$ uç x 0
0
Yer M x
1 2 0
h = $ gt $ X
2 uç menzil
v
v y
x v = v 0
Şekil 1.74: K noktasından atılan
y v = g uç t $
cismin menzili ve düşme hızı
2
2 gh $
y v = $
2 2 2 2
v = v x + y v = v + y v olur.
0
Cisim K noktasından yatay olarak atıldıktan sonra yer çekimi etkisiyle yönü ve doğrultusu sürekli değişe-
rek büyüyen bir hızla hareket eder. M noktasında yere kazanabileceği en büyük hızla düşer. Uçuş süresi
ve yere düşme hızı cismin kütlesinden bağımsızdır.
Yatay atış hareketinin +x yönündeki düzgün doğrusal, −y yönündeki serbest düşme hareketlerine ait gra-
fikleri Tablo 1.9’da verildiği gibidir.

Tablo 1.9: Yatay Atış Hareketi Grafikleri

Yatay atılan cismin yatay doğrultuda yaptığı düzgün Yatay atılan cismin düşey doğrultuda yaptığı serbest
doğrusal hareket grafikleri düşme hareketi grafikleri

a v X x v
X
a Y x Y
x menzil t 1 t uç
v O t t 1 t uç
X O t
O t v y
x t 1 t uç Y1
t t t -g
O t t O t t O t t v h
1 uç 1 uç 1 uç Y

84