Page 89 - İşletme (Tüm Kitap)

İşletmeler, kuruluş yerlerini seçerken faaliyet alanlarını da dikkate almalıdır. İş-
letmelerin kurulurken yer seçiminde dikkat edilmesi gereken faktörler; türüne, niteliğine
ve özelliklerine göre değişse de genel olarak aşağıdaki şekildedir.
1. Ham Maddeye Yakınlık: Üretilecek mal veya hizmetin üretiminde büyük
ölçüde kullanılan girdilere ham madde, daha küçük ölçüde kullanılan girdilere yardımcı
madde ya da malzeme adı verilir. Bazı işletmeler için ham maddeye yakın olmak tazelik,
maliyet düşüklüğü veya ham maddenin taşınmasının güçlüğü gibi nedenlerle öncelikli
olarak dikkate alınır. Maden suyu fabrikaları bu işletmelerdendir.
2. Taşıma İmkânlarının Kolaylığı: Taşıma, bazı işletmeler için üretim sürecin-
de önem kazanır. Ham maddelerin işletmeye taşın-
masından üretilen malların tüketiciye ulaştırılması
gibi aşamalarda ulaştırma maliyetleri, ulaşım kolay-
lıkları göz önünde tutulmalıdır. Bu anlamda limana,
demir yoluna, hava limanına yakın olmak veya kav-
şak noktasında bulunmak bazı işletmeler için önem-
lidir. Örnek olarak rafineri işletmesi gösterilebilir. Görsel: 4.2
3. Pazara Yakınlık: Pazara yakınlık, işlet-
melerin kuruluş yerinin seçiminde dikkate alınan faktör olmuştur. Genel olarak küçük bir
pazar grubuna hitap etmek için kurulan işletmelerin
kuruluş yerinin pazara dönük olması gerektiği söy-
lenebilir. Nüfusun yoğun olduğu alanlar pek çok iş-
letmeyi çeker. Çabuk bozulacak malları üreten, satış
sonrası hizmet gerektiren işletmeler pazara yönelik
işletmelerdir. Bu işletmeler, kuruluş yeri seçiminde
pazara yakınlığı dikkate alır. Pazarın gelecekteki bü-
yüme imkânı ve rakiplerin durumu da kuruluş yeri Görsel: 4.3
seçimini etkiler. Eczaneler, bu işletmelere örnek ola-
rak verilebilir.
4. Nitelikli İş Gücüne Yakınlık: İşletme-
nin yerleşimi beceri kazanmış, eğitimli ve işletme
amaçlarına yönelik çalışan iş gücü sunumuna büyük
ölçüde bağlıdır. Nitelikli iş gücünün varlığı, büyük-
lüğü, becerisi, ücret düzeyleri, sendikalaşma derece-
si ve çalışanların işe ilişkin tutumları, kuruluş yeri Görsel: 4.4
seçiminde önem taşır. Otomobil fabrikasında çalışan
kişiyle pastırma imalatı yapan kişiler nitelikli iş gücü kullanımına örnek verilebilir.
5. Enerji ve Yakıt İmkânlarının Bulunması: Enerji ve yakıt ihtiyacı, işletme-
den işletmeye farklılık gösterir. Enerji ve yakıt gereksinimi çok olan işletmeler, ucuz ve

87