Page 113 - Kimya 10| Kavram Öğretimi Kitabı

68
KİMYA 11

4. ÜNİTE KİMYASAL TEPKİMELERDE ENERJİ > 4.4. Tepkime Isılarının Toplanabilirliği > 4.4.1. Hess Yasası
Kavram : Hess Yasası
Genel Beceriler : Bilgi Okuryazarlığı Becerisi
Alan Becerileri : Çıkarım Yapma Becerisi

Çalışmanın Adı AFİYET OLSUN 20 dk.
Çalışmanın Amacı Hess Yasası’nı açıklayabilme.

Yönerge: Aşağıda verilen bilgilerden yararlanarak soruları cevaplayınız.

Bu tarif iki adımda hazırlanır. Önce bir tencerede makar-

nalar haşlanır. Makarnalar haşlanırken başka bir tencerede
ise sos malzemeleri kullanılarak sos hazırlanır. Sosun hazır
Soslu Makarna Tarifi olmasına yakın haşlanmış makarnalar süzülerek hazırlanan
sosun içine ilave edilir ve 2-3 dakika daha pişirilir. Soslu ma-
Malzemeler
karna yemeği hazır. Bu tarifte haşlanmış makarnalar sosun
• 300 g makarna
içine ilave edilerek soslu makarna yemeği hazırlandı. Duru-
• 1 litre su
ma göre haşlanmış makarnaların üzerine sos ilave ederek

Sosu için
de hazırlanabilir. Lezzetinde bir farklılık olmayacaktır. Bu
• 100 g sosis
tarif 4 kişilik hazırlanacaksa malzemelerin iki katını, tek ki-
• 200 g domates
şilik hazırlanacaksa listedeki malzeme miktarlarının yarısını
• 2 diş sarımsak
kullanmak gerekir.
• 100 ml zeytinyağı 100 g tereyağı
Afiyet olsun.
• 2 adet biber
• 5 g tuz, 5 g karabiber
BİLGİ KUTUSU
Kimyasal tepkimelerin birçoğu tek basamakta gerçekleşmez. İki ya da daha fazla ara basamaktan
oluşur. Bu ara basamaklardaki enerji değişimlerinin toplamı kimyasal tepkimenin enerji değişimini
verir. Bu ifade kimyager ve doktor olan Germain Hessʼin (German Hes) adını taşıyan Hess Yasası
olarak bilinir. Hess Yasası’na göre;
• Bir tepkime bir sayı ile çarpılır ya da bölünürse enerji değişimi de aynı sayıyla çarpılır ya da bölünür.
• Tepkime denklemi ters çevrilirse enerji değişimi değerinin işareti de değişir.

Karbonun oksijenle tepkimesinden CO oluşumu tek basamakta gerçekleşebildiği gibi iki basamakta
2
da gerçekleşebilir. Tek basamakta CO oluşumunda açığa çıkan enerji 393 kj/mol olur.
2
C + O CO + 393 kj/mol
(k) 2(g) 2(g)
İki basamakta karbon dioksit elde edilirse açığa çıkan enerji yine 393 kj/mol olur.
1
1. basamak : C + O CO + 110 kj/mol
(k) 2 2(g) (g)
1
2. basamak : CO + O CO + 283 kj/mol
(g) 2 2(g) 2(g)
Net tepkime : C + O CO + 393 kj/mol
(k) 2(g) 2(g)

Hess Yasası enerji değişimlerinin sadece tepkimeye girenlerin ve ürünlerin enerjilerine bağlı olduğunu,
ara basamaklara bağlı olmadığını gösterir.

111