Page 37 - Kimya 9 | Kavram Öğretimi Çalışması

18 KİMYA 9

2. ÜNİTE : ATOM VE PERİYODİK SİSTEM > 2.1. Atom Modelleri > 2.1.1. Dalton, Thomson, Rutherford ve Bohr Atom Modelleri
Kavram : Bohr Atom Modeli
Genel Beceriler : Karar Verme Becerisi, Bilgi Okuryazarlığı Becerisi
Alan Becerileri : Çıkarım Yapma Becerisi

Çalışmanın Adı ATOMUN ENERJİK DANSI 20 dk.
Çalışmanın Amacı Rutherford atom modelinin eksiklerinden Bohr atom modelinin ortaya çıkışını kavrayabilme.

Yönerge: Aşağıdaki metni okuyarak soruları cevaplayınız.

Bohr, birlikte çalıştığı Rutherford’un atom
modelini incelerken bazı şeylerin doğru olma-
dığını fark eder. Ortada bir sorun vardır. Elekt-
ron çekirdek çevresinde, gezegenlerin Güneş
çevresindeki gibi eliptik yörüngede hareket
etmeli ve hareket eden elektron fikrine göre
de hareketli bir yükün elektromanyetik ışıma
yapması gerekliydi. O zaman da tüm elekt-
ronlar ışıma yapmalı, böylece tüm madde ışı-
malıydı oysa öyle değildi. Başka bir sorun da
hareketli elektronların ışıma yaparken enerji
kaybedip spiral çizerek hızla çekirdeğe doğru
düşmesi ilkesiydi. Bu ilke yeryüzü atmosferin-
Görsel: Niels Bohr den etkilenerek enerji kaybeden bir uydunun
yeryüzüne çarpması ilkesine benziyordu. Buna göre Rutherford’un elektronları 10 saniye gibi kısa
-10
bir sürede çekirdeğe çarpabilirlerdi ancak elektronlar çekirdeğe düşmüyordu. Bu modele göre atom-
lar çok dengesiz görünüyordu oysaki gerçek atomlar dengesiz olamazdı.

Bohr, sezgilerinin de yardımıyla Planck sabiti ile bir elektronun bulunduğu yörüngenin yarıçapının
saptandığını fark etti. Bu, o yörüngede bulunan elektronun sahip olduğu enerji miktarının da sabit ol-
duğu anlamına geliyordu. Uygun bir yörüngede (temel hâl) bulunan elektron herhangi bir ışıma yay-
maz ancak elektrona enerji verildiğinde bir yörüngeden başkasına sıçrayarak yörüngesini (uyarılmış
hâl) değiştirir. Atom ısıtılırsa elektron daha yüksek yörüngelere, soğutulursa da içe doğru çekirdeğe
daha yakın bir yere sıçrayabilir. Bohr hesaplamalarını hidrojenin tek bir elektronu için yaptı. Elekt-
ron bir yörüngeden başka bir yörüngeye geçerken işe karışan enerjileri hesaplayıp çıkardı. Enerji
ışığa dönüşüyorsa onun üretmiş olabileceği ışık dalga boyları da hesaplanabilirdi. Bu hesaplamalar
daha önce sır olan hidrojenin yaydığı ışımalara uyuyordu.

Ray Spangenburg & Diane K. Moser, Niels Bohr Danimarkalı Kibar Dahi (Uyarlanmıştır.)

1. Bohr, kendi atom modelini neden hazırlamıştır? Açıklayınız.

36
Hazırlayan: Sevtap AKMAN