Page 148 - Tarih 9 | Kavram Öğretimi Çalışması

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü
TARİH 9
Öğretim Programları ve Ders Kitapları Daire Başkanlığı Kavram Öğretimi 80
3. ÜNİTE : ORTA ÇAĞ’DA DÜNYA > 3.1. Ortaçağ’da Siyasi Yapılar
Kavram : Veba
Genel Beceriler : Eleştirel Düşünme Becerisi
Alan Becerileri : Tarihsel Kavrama Becerisi

Çalışmanın Adı ORTA ÇAĞ’DA PANDEMİ: KARA ÖLÜM 15 dk.
Çalışmanın Amacı Orta Çağ’da Avrupa’da görülen salgınların dünyayı siyasal, ekonomik, dinî ve kültürel alanlarda nasıl etkilediğini kavrayabilme.

Yönerge: Aşağıda verilen bilgileri dikkate alarak soruları cevaplayınız.

Orta Çağ’da veba üç tipi olan bir hastalıktır: hıyarcıklı, sep-
tisemik ve pönomik. Avrupa’da en yaygın olarak görülen
cinsi hıyarcıklı vebadır. Mikrobu insana taşıyanlar farelerdir,
fare ölümleri artınca da taşıdıkları hastalıklı pireler evlerdeki
insanlara geçmiş ve bu pireler taşıyıcı olmuşlardır. Pirenin
ısırığı bakteriyi insanın lenf sistemine göndermekte, kasık-
larda, bacaklarda ve koltuk altlarında hıyarcık denilen ağrılı
şişlikler oluşmaktadır. Hasta, ilk şişlik görüldükten sonraki
üç gün içinde ölmektedir. “Kara Ölüm” denmesinin sebebi
ise bu hastalık sonucunda deri altı kanamalar insan derisinin
siyaha dönmesidir. İnsanlık tarihinde kaydedilen en ölümcül
salgındır.

Görsel 1: Kara Ölüm’ün Toggenburg İncilinde
resmedilmesi

Veba salgınına ilişkin bilinen ilk yazılı kayıt Tev-
rat’tadır. Veba yüzyıllar boyunca pek çok kez sal-
gın hastalık olarak görüldü. Fakat bütün dünyayı
etkilemesi anlamında ilk veba salgını MS 542’de
Mısır’da oldu. Mısır doğu-batı ticaret yolları üze-
rinde önemli bir ticaret merkeziydi. Salgın, tica-
ret yollarını izleyerek, Sus ve İstanbul’dan İrlan-
da’ya dek yayıldı.
1348 yılında tekrar yaşanan salgın Avrupa nüfu-
Harita: Veba pandemisinin yayılış haritası sunun neredeyse üçte birini yok etmesi bakımın-
dan belki de tüm veba salgınları arasında en güç-
lü olanıdır. Büyük veba salgınında 60 milyondan
fazla kişi hayatını kaybetti.

1348’deki veba ilk olarak Çin`de ortaya çıkmış, Baykal gölü ve Aşağı Volga civarında ilerlemiş ve
Kırım`daki Ceneviz kolonisini kuşatan Moğol orduları vebalı ölüleri mancınıklarla şehre fırlatınca
Kefe`ye geçmiştir. Kefe o dönemde Avrupalı tüccarların uğrak yeridir. Kefe ile ticaret yapan on iki
Ceneviz gemisinin aldıkları malları Sicilya`nın Messina limanına getirmesiyle hastalık Avrupa kıta-
sına bulaşmıştır.

145