Page 20 - Tarih 9 | Kavram Öğretimi Çalışması

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü
Öğretim Programları ve Ders Kitapları Daire Başkanlığı TARİH 9 7
Kavram Öğretimi
1. ÜNİTE : TARİH VE ZAMAN > 1.1. İnsanlığın Hafızası Tarih
Kavram : Belge
Genel Beceriler : Bilgi Okuryazarlığı Becerisi, Eleştirel Düşünme Becerisi
Alan Becerileri : Tarihsel Kavrama Becerisi, Tarihsel Sorun Analizi ve Karar Verme Becerisi

Çalışmanın Adı OSMANLIDA HAYVAN HAKLARI 20 dk.
Çalışmanın Amacı Belge kavramının tarih bilimindeki rolünü değerlendirebilme.

Yönerge: Aşağıdaki soruları metinden hareketle cevaplayınız.

Osmanlı Dönemi’nde yük, binek ve sokak hayvanlarına şiddetin ve eziyetin önlenmesi, yaban haya-
tının ve hayvanların kanun çerçevesinde korunmasına ilişkin detaylar tarihî belgelerde ortaya çıktı.
Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığında muhafaza edilen belgelerde ise Osmanlı Döne-
mi’ndeki hayvan haklarına yönelik uygulamalar dikkati çekti. Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri
Başkanı Prof. Dr. Uğur Ünal, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Osmanlı Devleti’nde yük, binek
ve ticari amaçlar için yetiştirilen hayvanların yanında evcil hayvanların da gündelik hayatın önemli
bir parçası olduğunu söyledi. Sivil, resmî binaların dış cephelerine yapılan aşiyan yani oyma kuş
yuvalarından, erken dönemlerde çıkarılan, kanun, nizam ve detaylı düzenlemelerle Osmanlı mem-
leketinde insanların dünyayı paylaştığı hayvanlarla dost kalmayı bildiğini anlatan Ünal, “Devlet Ar-
şivleri Başkanlığı Belge Tarama Sisteminde ‘hayvan’ kelimesi ile yapılan taramada binlerce belgeye
ulaşılabilmektedir ki bu belgeler bizlere, hayvanların da Osmanlı gündelik yaşamının önemli bir
parçası olduğunu göstermektedir. Günümüzde gündelik hayatı ilgilendiren pek çok meselede olduğu
gibi hayvan hakları konusunda da Osmanlı deneyiminin bizlere öğrettikleri çok kıymetlidir.” dedi.
1 Eylül 1856 tarihli Sultan Abdülmecid Dönemi’ne ait bir belgede cuma günleri atların taşımacılıkta
kullanılmaması isteniyor. Buna göre at ile taşımacılık yapanların cuma günü tatil yapmaları çok es-
kiden beri uygulanan bir kural olduğu için o gün atlara yük taşıttırılmaması ve üzerine binilmemesi
emri de veriliyor. İnsanların bu kararı çiğnemesinin önüne geçilmesi için de o güne has çivili semer
kullanılması ve hamal kethüdasından bu kararın tavizsiz uygulanması emri de belgelerde belirtiliyor.

Öte yandan 15 Şubat 1574’te Kaz Dağlarında tüfekle yapılan avcılığın, av hayvanlarının yok olma-
sına sebep olması nedeniyle Sultan II. Selim’in; tüfekle zevk için avcılık yapanlara ilişkin, “Kişisel
zevk amacıyla tüfek kullanarak av yapanların tüfekleri ellerinden alınsın ve İstanbul’a gönderilsin.
Bu iş esnasında kimseye zulüm yapılmasın.” emri de dikkat çekmektedir.

(https://www.aa.com.tr/tr/gundem/osmanlida-hayvan-haklaritarihibelgelerde/2300146’dan düzenlenmiştir.
Erişim Tarihi: 24.07.2021, Erişim Saati: 00:27)

1. Belge nedir?

Tahmini anlamı:

Sözlük anlamı:

17