Page 62 - Coğrafya 10 | Kazanım Kavrama Etkinlikleri

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü COĞRAFYA 10

CEVAP ANAHTARLARI

Etkinlik No.: 1 Etkinlik No.: 2

1. Yönerge 1. Yönerge
1. Türkiye’de; iklim tipi ve bitki örtüsü çeşitliğinin fazla olması, ana 1. 1. Görsel: Çalı topluluğu, 2. Görsel: Ot topluluğu, 3. Görsel: Ağaç
materyal çeşitliliğinin fazla olması, yer şekillerinin engebeli olması, topluluğu
farklı jeolojik zamanlarda oluşmuş arazilerin bulunması toprak çe-
şitliliğinin artmasına neden olmuştur.
2. Bitki topluluklarını oluşturan bitki türlerinin boyutları birbirinden
2. Verilen A, B, C ve E seçeneklerindeki toprak tipleri iklim özelliğini belirgin şekilde farklıdır.
yansıtan zonal toprak tipidir. D seçeneğindeki azonal toprak tipi - Ağaç ve çalılar odunsu gövdeye sahipken ot topluluğunu oluş-
olan alüvyal topraklar ise oluştuğu yerin iklimini belirgin bir şekil- turan bitkiler otsu gövdeye sahiptir.
de yansıtmaz. Dolayısıyla cevap D seçeneğidir. - Ağaç ve çalılar uzun ömürlü çok yıllık bitkiler iken, ot top-
luluğunu oluşturan bitkiler mevsimlik olarak gelişen kısa ömürlü
3. Haritada gösterilen V numaralı alan, yağışın fazla olmasından bitkilerdir.
dolayı toprakta yıkanmanın fazla olduğu; dolayısıyla toprağın üst
kısmında mineral birikiminin az olduğu alandır. Diğer alanlar ise 3. Verilen bitki topluluklarından yayıldığı alanların yağış miktarı en
yağışın ve toprakta yıkanmanın az olduğu, dolayısıyla toprakta mi- az olandan en fazla olana doğru sıralanışı çöl bitkileri – step – maki
neral birikiminin daha fazla olduğu alanlardır. Dolayısıyla cevap – tayga ormanları şeklindedir. Dolayısıyla doğru cevap C seçene-
E seçeneğidir. ğidir.
4. Haritada verilen alanlardan II ve IV. alan diğerlerine göre yağışın
ve dolayısıyla kimyasal çözünmenin daha az olduğu alanlardır. Bu 4. Verilen seçeneklerden maki bitki topluluğu çoğunlukla kızılçam
nedenle II ve IV. alanlardaki toprak oluşumu diğerlerini göre daha ormanlarının tahrip olduğu alanlarda yayılan bitki topluluğudur.
uzun sürer. Dolayısıyla cevap B seçeneğidir. Dolayısıyla doğru cevap B seçeneğidir.
5. Verilen özelliklerden yüz ölçümü, toprak tiplerinin kısa mesafeler- 2. Yönerge
de değişmesini etkileyecek faktörlerden biri değildir. I, III ve IV.
özellikler ise toprak tiplerinin kısa mesafelerde değişmesini etkile- 1. Özellikleri verilen bitki topluluğu ekvatoral yağmur ormanlarıdır.
yecek faktörlerdendir. Dolayısıyla cevap E seçeneğidir. Bu ormanlar, coğrafi konum olarak Ekvator kuşağında 0°- 5° en-
lemleri arasındaki bölgelerde görülür. Bu bölgelerde yıl boyu sıcak
6. Haritada gösterilen II ve III. alanlar bitki örtüsünün zayıf olduğu ve yağışlı, sıcaklık farklarının az olduğu iklim koşulları yaşanmak-
bölgelerde yer alır. Dolayısıyla cevap C seçeneğidir. tadır.

7. Haritada gösterilen alanlardan IV. bölge dağlık, bitki örtüsü zayıf
ve erozyonun şiddetli olduğu bölgede bulunmaktadır. Bu nedenle 2. İklim grafiğinin ait olduğu bölgede yazların sıcak ve kurak, kışların
taşlı litosol toprakların oluşma ihtimali daha fazladır. Dolayısıyla ılıman ve bol yağışlı geçtiği görülmektedir. Bu özellikler Akdeniz
cevap D seçeneğidir. iklim tipine aittir. Dolayısıyla bu bölgede hâkim doğal bitki örtüsü-
nün kızılçam ve maki toplulukları olması beklenir.
2. Yönerge
3. Haritadaki alanlardan I ve II. alanlar sıcak kuşağın ekvatoral bölge-
1. Akdeniz iklim bölgesinde: Terra- rossa sindedir. III ve IV. alanlar ise orta kuşakta ılıman okyanusal iklim
Karadeniz iklim bölgesinde: Kahverengi orman toprakları bölgelerindedir. Bu nedenle III ve IV. alanlar orta kuşağın karma
Karasal iklim bölgelerinde: Kahverengi ve kestane renkli step top- orman bölgesindedir. Dolayısıyla doğru cevap D seçeneğidir.
rakları ile dağlık alanlardaki taşlı ve kumlu topraklar
2. Terra rossa, çernozyom, podsolümsü topraklar, çorak-tuzlu (hala- 4. Verilen ülkelerden Japonya, Akdeniz ikliminin görüldüğü ülkeler-
morfik) topraklar den biri değildir. Bu nedenle maki bitki örtüsünün yayılış göster-
mesi beklenemez. Dolayısıyla doğru cevap E seçeneğidir.
3. İklim ve bitki örtüsünün etkisinin daha az olduğuna kanıt oluş-
turur.
5. Haritada verilen alanlardan I ve II, sıcak kuşakta yer almaktadır. Bu
nedenle I ve II. alanlarda geniş yapraklı ağaç toplulukları görülmesi
4. Rendzinaların farklı iklim ve bitki örtüsünün görüldüğü alanlarda beklenir. Dolayısıyla doğru cevap C seçeneğidir.
bulunuyor olması nedeniyle, oluşumunda ana materyal ve yer şe-
killerinin etkisinin ön plana çıktığı söylenebilir.
6. Haritada gösterilen I ve III. alanlar iklimin nemli ve yağışlı olduğu
5. Bu bölgelerde yamaçlarda bitki örtüsünün zayıf olması nedeniyle bölgelerdedir. Bu nedenle bu bölgelerin hâkim bitki topluluğunun
erozyon etkisi oldukça fazladır. Bu da erozyona uğrayan yamaçlar- kurakçıl otsu bitkiler olması beklenemez. Dolayısıyla doğru cevap
da taşlı, yamaç eteklerinde taşlı ve kumlu toprakların oluşmasına B seçeneğidir.
neden olduğu söylenebilir.

6. Türkiye arazisi bütünüyle alçak bir düzlük olsaydı, bulunduğu coğ-
rafi konumu da dikkate alındığında, ülke genelinde Akdeniz ikli-
minin ve dolayısıyla terra rossa toprak tipinin hâkim olacağı iddia
edilebilirdi.

61