Page 46 - Fizik 10 | Kazanım Kavrama Etkinlikleri

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü FİZİK 10 11

4. ÜNİTE > Optik
Konu 10.4.5.2. KÜRESEL AYNALARDA GÖRÜNTÜ OLUŞUMU 40 dk.
Kazanımlar 10.4.5.2. Küresel aynalarda görüntü oluşumunu ve özelliklerini açıklar.
b) Öğrencilerin günlük hayatta karşılaştıkları küresel ayna gibi davranan cisimlere örnekler vermeleri sağlanır.
c) Küresel aynalarla ilgili matematiksel hesaplamalara girilmez.
1. Yönerge Küresel aynalarda oluşan görüntünün çizimi ve özellikleri açıklanır.
Küresel aynalarda görüntüsü bulunmak istenen cismin uç kısımlarından, biri asal eksene paralel olacak,
diğeri de aynanın odak, tepe veya merkez noktalarından geçecek olan iki ışın aynaya doğru gönderilir. Yan-
sıyan ışınların veya yansıyan ışınların uzantısının kesiştiği noktada cismin uç noktasının görüntüsü belirmiş
olur. Cisim, asal eksen üzerine yerleştirilmişse görüntü de asal eksen üzerine yerleşmiş gibi elde edilecektir.
Yansıyan ışınlar kesişiyorsa görüntü aynanın önünde gerçek ve ters olur. Yansıyan ışınların uzantıları kesişi-
yorsa görüntü aynanın arkasında sanal ve düz olur.
Örnek Sorular
1 Çukur ve tümsek aynanın önünde duran bir okun sivri ucundan, istenilen noktalara ışınlar gönde-
rerek cismin görüntüsünü bulunuz. Ok ve görüntüsünün boylarını kıyaslayınız.
a) Çukur aynanın merkezine konulan okun siv- b) Çukur aynanın odak noktası ile merkezi arası-
ri ucundan aynanın odak noktasına ve asal na konulan okun sivri ucundan aynanın odak
eksene paralel olacak şekilde iki ışın gönderip noktasına ve asal eksene paralel olacak şekilde
ışınların kesişmesini sağlayınız. Görüntünün iki ışın gönderip ışınların kesişmesini sağlayı-
özelliklerini belirleyiniz. nız. Görüntünün özelliklerini belirleyiniz.

Asal Asal
eksen T F M eksen T F M

Çukur Çukur
ayna ayna

c) Çukur aynanın merkezinin dışına konulan ç) Çukur aynanın odak noktası ile tepe noktası
okun sivri ucundan aynanın merkezine ve asal arasına konulan okun sivri ucundan aynanın
eksene paralel olacak şekilde iki ışın gönderip tepe noktasına ve asal eksene paralel olacak
ışınların kesişmesini sağlayınız. Görüntünün şekilde iki ışın gönderip ışınların kesişmesini
özelliklerini belirleyiniz. sağlayınız. Görüntünün özelliklerini belirleyi-
niz.

Asal
eksen T F M F
Asal T
eksen

Çukur Çukur
ayna ayna

45