Page 16 - Tarih 10 | Kazanım Kavrama Etkinlikleri

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü TARİH 10 3

5. ÜNİTE: Dünya Gücü Osmanlı (1453-1595)
Konu Osmanlı devleti’nin islam coğrafyasında hâkimiyet kurmasının türk ve islam dünyası üzerindeki etkileri 40 dk.

Kazanımlar 10.5.3. Osmanlı Devleti’nin İslam coğrafyasında hâkimiyet kurmasının Türk ve İslam dünyası üzerindeki etkilerini analiz eder.

1. Yönerge I. Selim’in padişah olduğu dönemde; Anadolu’da Safevilerin Şiilik propagandalarını sürdürmekte
olduğu, doğuda ise Memlûklu Devleti’nin Osmanlıların büyüyüp güçlenmesinden rahatsız olduğu
belirtilir. Dulkadiroğulları Beyliği’nin ise Osmanlı Devleti aleyhine Memlûklularla iş birliği hâlinde
olduğu vurgulanır.
I. Selim’in siyasi politikasının, Türk-İslam dünyasını tek çatı altında toplamak ve Safevilerin
Anadolu’ya hâkim olmak için uygulamaya koyduğu Şii propagandasını önlemek üzerine kurulduğu
açıklanır.
Örnek Soru:

1. Osmanlı Devleti’nin doğu sınırlarını tehdit eden unsurlar nelerdir?

2. Yönerge Öğrencilerden verilen haritayı incelemeleri istenerek “I. Selim Dönemi’nde hâkimiyet altına alınan
yerlerdeki siyasi ve dinî yapı nasıldı?” sorusu sorulur. Haritada gösterilen savaşların sonuçları üzerinde
durularak, Safevilerle yapılan Çaldıran Savaşı (1514) ile Tebriz, Musul, Kerkük ve Erbil’in Osmanlı
topraklarına katıldığı; ayrıca Tebriz, Halep ve Bursa İpek Yolu’nun hâkimiyetinin Osmanlılara geçtiği
belirtilir ve böylece Anadolu’daki Safevi tehlikesinin ortadan kaldırıldığı vurgulanır. Dulkadiroğulları
Beyliği ile yapılan Turnadağ Savaşı (1515) sonunda da bu beyliğin topraklarının Osmanlı sınırlarına
katıldığı belirtilir.
Memlûklular üzerine yapılan Mısır Seferi (Mercidabık Savaşı-1516 ve Ridaniye Savaşı-1517)
sonucunda Memlûklu Devleti’nin yıkılarak Suriye, Filistin, Lübnan, Mısır ve Hicaz bölgelerinin
Osmanlı Devleti’ne katıldığı açıklanır. Ayrıca bu sefer yoluyla, Doğu Akdeniz’den geçen Baharat
Yolu’nun Osmanlı Devleti’nin denetimine girdiği, halifeliğin Osmanlılara geçtiği ve Osmanlı
Devleti’nin İslam dünyasının lideri olduğu vurgulanır.

KUTSAL ROMA
GERMEN İMP.
U
S FRANSA GALİÇYA
U KRALLIĞI VENEDİK MACAR BOĞDAN
N KRALLIĞI KRALLIĞI EFLAK KIRIM
A
Y Sofya
K Roma RUMELİ K A R A D E N İ Z
O ARAGONYA Edirne İstanbul HAZAR DENİZİ
PORTEKİZ KRALLIĞI SARDİNYA Selanik Trabzon
KRALLIĞI
S Bursa Çaldıran
A KASTİLYA Turnadağ
KRALLIĞI SİCİLYA Antalya
L KRALLIĞI Dicle
Tunus Mercidabık SAFEVİ DEVLETİ
T CE Z AYİR Fırat
A Şam Bağdat
A K D E N İ Z
Fas
Trablusgarp
Bingazi Kudüs
Kahire
Ridaniye
I. Selim döneminde fethedilen MISIR K Medine H İ C A Z
I
bölgeler (1512-1520) Z
A R A B İ S TA N
I
Osmanlı Devleti’nin L Mekke
1299-1512 arası sınırları D
N ÜB YE E
Savaşlar N
İ
Z
Önemli şehirler YEMEN H İ N T O K YA N U S U
N i l
0 450 km N e h r
Nehirler i
Harita 1: Osmanlı Devleti (1299-1520)
15