Page 120 - Dört Dörtlük Konu Pekiştirme Testi - Biyoloji 10

BİYOLOJİ Güncel Çevre Sorunları ve İnsan ÇÖZÜMLÜ SORULAR

19. Fitoremediasyon, topraktaki kirletici maddelerin uzaklaştırılma- 20. Ötrofikasyon süreci; özellikle göl gibi su kaynaklarında
sında veya bu kirletici maddelerin etkisiz hale getirilmesinde hi- yoğun azot, fosfor gibi minerallerin artmasına bağlı ola-
perakümülatör bitkilerin kullanılmasıdır. Hiperakümülatör bitki- rak siyanobakteriler ve alglerin hızla çoğalması ile başlar.
ler çeşitli ağır metalleri toprak üstü organlarında aşırı miktarda
biriktiren ancak bundan olumsuz etkilenmeyen bitki türleridir.
Hiperakümülatör bitkilerin diğer bitki türlerinden farkı, yüksek
hızda ağır metal alınımı yapmaları, bu ağır metalleri kökler-
den gövde ve yapraklara etkili bir şekilde taşımaları ve yaprak
dökümüyle uzaklaştırmasıdır. Örneğin; alpin teresi bitkisi kuru
ağırlığının %3’ü kadar çinkoyu dokularında biriktirebilir. Bu du-
rum bitkide herhangi bir zehirlenme belirtisine neden olmaz.
Herbivor hayvanlar alpin teresinin tadını sevmedikleri için bu
bitkiyi yemezler. Ekologlar, topraktaki ağır metallerin topraktan
uzaklaştırılmasında, ağır metal kirlenmesine maruz kalan top-
rakların temizlenmesinde alpin teresi ve hardal gibi hiperakü-
mülatör bitkilerden yararlanırlar.

Buna göre,

I. Alpin teresinin dokularında biriken ağır metaller, besin zin- Buna göre sürecin devamında,
ciri yoluyla etçil hayvanlara aktarılır.
I. Balıklar ve su omurgasızlarının sayısı azalır.
II. Alpin teresinin organlarında depolanan ağır metaller, bitki-
II. Ayrıştırıcı canlıların sayısı artar.
nin hasat edilmesiyle ortamdan uzaklaştırılabilir.
III. Sudaki oksijen oranı azalır.
III. Bitkiler, toprağın metal iyonu bakımından zenginleştirilme-
sinde kullanılarak, ekosistemin sürdürülebilirliğine katkı IV. Işık geçirgenliği azalır.
sağlanabilir.
olaylarının gerçekleşme sırası aşağıdakilerin hangisinde
IV. Canlı türlerinin özelliklerinin bilinmesi, ekolojik dengenin doğru olarak verilmiştir?
korunmasında etkilidir.
A) II-I-III-IV
yargılarından hangilerine ulaşılabilir?
B) IV-II-III-I
A) Yalnız I C) III-IV-I-II
B) Yalnız II
D) I-IV-II-III
C) I ve III
E) IV-I-III-II
D) II ve IV

E) II, III ve IV Çözüm:
Büyük su ekosistemlerine dış ortamdan (özellikle de kara or-
tamından) gelen atık su ve gübrelerin ka rışmasıyla azot ve
Çözüm:
fosfor bakımından zengin bileşikler de geçer. Besin maddele-
Otçul hayvanlar bu bitkilerin tadını sevmedikleri için yemez, rinin artması sonucu, siyano bakteriler ve alg miktarının fazla
bu nedenle ağır metaller otçul hayvanlara geçmeyeceği için artış göstermesine ötrofikasyon denir. Ötrofikasyon sonucun-
onunla beslenen etçil hayvanlara da geçmez. Bitkinin do- da bu canlılar hızla çoğalır ve suyun yüzeyini kaplar. Böylece
kularında biriktirilen ağır metaller, bitkinin hasat edilmesiyle su yüzeyinde bulanık bir görüntü oluşur ve ışık geçirgenliği
ortamdan uzaklaştırılmış olur. Bu bitkiler toprağı metal iyon- azalır. Ölen su yosunları dibe çöker, bakteriler yosunları ay-
ları bakımından zenginleştirmez, tam tersine topraktaki ağır rıştırmak için çok fazla oksijen harcar. Bu da dip kısımlarda
metal miktarını azaltır. Hiperakümülatör bitkilerin bu özellik- oksijen ora nının azalmasına ve buna bağlı olarak suda ya-
lerinin bilinmesi ile topraktaki ağır metal miktarı azaltılabilir şayan hayvanların azalmasına neden olur. Bu nedenle ötro-
ve ekolojik dengenin korunmasında kullanılabilir. Bu nedenle fikasyon sürecinde verilenlerin gerçekleşme sırası IV­II­III­I
cevap II ve IV. öncüllerin yer aldığı D seçeneğidir. şeklindedir.
Cevap: D Cevap: B

118