Page 108 - Dört Dörtlük Konu Pekiştirme Testi - Fizik 10

FİZİK Dalgalar ÇÖZÜMLÜ SORULAR

20. Bir dalga leğeninde noktasal bir kaynak tarafından üretilen 21. Bir öğrenci yapacağı sunum için bir video çekmiştir.
dalgaların üstten görünümü Şekil I’de gösterilmiştir. Videoyu izlediğinde sesin kendi sesine benzemediğini fark
etmiştir. Kayıt cihazında bir problem olduğunu düşünen
Kaynak öğrenci videoyu arkadaşlarıyla paylaşmış ve arkadaşları
ona seste bir problem olmadığını belirtmişlerdir.

Öğrencinin kendi sesini farklı algılamasının nedeni,
I. Video izlediği cihazdan çıkan ses dalgalarının havada
yayılma hızı kendi sesinin havada yayılma hızından
fazla olmasıdır.
II. Öğrencinin konuşurken, sesinin hava ve vücut içindeki
bileşkesini algılıyor olmasıdır.
Şekil I Şekil II
III. Öğrencinin ve cihazın tınılarının farklı olmasıdır.
Buna göre;
ifadelerinden hangileridir?
I. Silindirik bir dalga leğeninin tabanına aynı taban alanına A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
sahip Şekil II’deki gibi konik bir takoz yerleştirmek,
D) I ve III E) II ve III
II. Derinliği her yerinde aynı dalga leğeninde kaynağın tit-
reşim frekansını azaltmak,
Çözüm:
III. Kaynak çalışırken leğene sabit debili bir musluktan su
akıtarak derinliği arttırmak I. Ses dalgalarının yayılma hızı ortama bağlıdır. Aynı or-
tamda hızlar eşit büyüklüktedir. Bu yüzden I. yargı yan-
uygulamalarından hangileri bu görünümü açıklamada
tek başına yeterli olur? lıştır.
II. Videodan ses işittiğimizde, ses sadece havada ilerleyip
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
kulağımıza gelir. Fakat kendi sesimizi işitirken durum
D) I ve II E) I ve III
daha farklıdır. Önce ses telleri titreşir dolayısıyla vü-
cudumuz içinde de ses dalgaları oluşur. Daha sonra
ağzımızdan çıkan ses dalgaları da kulağımıza ulaşır.
Çözüm:
Mesafe çok kısa olduğu için hemen hemen aynı anda
Kabın merkezinden kenarlara doğru düzgün artan derinlik algılanır. İşittiğimiz ses, havadaki sesimizle vücudu-
dalgaların çembersel görünümlerini koruyarak dalga boy- muzdaki sesin bileşkesidir. Bu yüzden II. yargı doğru-
larının merkezden dışa doğru büyümesini açıklar I. durum
dur.
sabit frekans da mümkün.
III. Aynı frekansta ses çıkaran kaynakları birbirinden ayıran
Derinlik sabit iken frekansın azalması dıştan içe doğru bü- ve ses kaynağının cinsini belirlemeye yarayan sesin
yüyen dalga boyu görünümü yaratır. II. Durum olmaz. özelliğine tını denir. Sesin bu özelliği sayesinde bir in-
san aynı notayı çalan iki müzik enstrümanını görmeden
Derinliğin düzenli olarak artması önce üretilen dalgaların
hangi sesin hangi enstrümandan geldiğini ayırt edebilir.
hızlarını arttırırken sonradan üretilenler o artan hızla hare-
ket edip arayı gitgide kapatmalarına yani merkezden dışa Fakat bu olaydaki sebep tını değildir. Bu yüzden III. yar-
doğru daralan bir görünüme neden olurlar. III. durumda ol- gı yanlıştır.
maz. Bu durumda cevap A seçeneği olmalıdır. Cevap: B
Cevap: A

106