Page 214 - Dört Dörtlük Konu Pekiştirme Testi - Fizik 11
P. 214

FİZİK
        FİZİK                           Manyetizma ve Elektromanyetik İndüklenme            ÇÖZÜMLÜ SORULAR
                                          Manyetizma ve Elektromanyetik İndüklenme


        3.   Üzerinden i şiddetinde elektrik akımı geçirilen iletken tel çerçe-  5.   Bir manyetik alan ile birlikte ortamda elektrik alan bulundu-
            ve +y yönünde düzgün manyetik alan içerisine yerleştirilmiştir.  ğunda  yüklü  parçacığa  etki  eden  net  kuvvet  elektriksel  ve
                            +y                                     manyetik kuvvetin bileşkesi alınarak;

                                                                   F¶ = q · E¶ + q · (v¶ x B¶) bağıntısıyla bulunur. Bağıntıdaki F¶,
                       K          L
                    i                                              Lorentz kuvveti olarak isimlendirilir.
                                     +x  Dönme ekseni
                                                                   Bu kuvvet etkisiyle yüklü parçacıkların yörüngelerinin ve hız-
                                                                   larının  değiştirilebilmesi  birçok  teknolojik  gelişmeye  zemin
                       N          M                                hazırlamıştır.
            Buna göre,
                                                                   Buna göre aşağıdakilerden hangisi bu teknolojik geliş-
             I. B¶ manyetik alanının yönünü değiştirmek            melere örnek olarak verilemez?
             II. Akımın yönünü değiştirmek
                                                                   A) İndüksiyon ocakları
            III. İletken telin cinsini değiştirmek
                                                                   B) Büyük parçacık çarpıştırıcısı (LHC)
            işlemlerinden  hangileri  tek  başına  yapılırsa  çerçevenin
                                                                   C) Metal dedektörleri
            dönme yönü değişir?
                                                                   D) Elektroşok cihazları
            A) Yalnız I        B) I ve II          C) I ve III
                                                                   E) Metal parayla çalışan otomatlar
                      D) II ve III                     E) I, II ve III
            Çözüm:
            Sağ  el  kuralına  göre  çerçevenin  K-L  bölümüne  etki  eden   Çözüm:
            manyetik kuvvet sayfa düzleminden dışa doğru, N-M bölü-     Elektroşok cihazının yapısında sığaç vardır. Sığaç yük depo
            müne  ise  içe  doğrudur.  B  manyetik  alan  yönü  ya  da  akım   eder. Lorentz kuvvetlerinden faydalanılarak kullanılan bir tek-
            yönü değişirse kuvvetlerin yönü değişir. Dolayısıyla çerçeve   noloji değildir.
            dönme eksenine göre ters yöne döner.
                                                                                                          Cevap: D
                                                   Cevap: B


        4.  Düzgün manyetik alan içindeki fırlatıcıdan +q yükü, v büyük-
            lüğünde  hızla  gönderilerek  r  yarıçaplı  bir  yörünge  çizmesi
            sağlanıyor.


                                   r

                                  O
                  +q



            Buna göre r yarıçap büyüklüğünü değiştirmek için,
             I. B manyetik alan yönünü
             II. q yük miktarı
            III. v hız büyüklüğü
            IV. B manyetik alan büyüklüğü
            niceliklerinden hangileri tek başına değiştirilmelidir?

            A) I ve II         B) III ve IV           C) I, II ve III
                   D) II, III ve IV                 E) I, II, III ve IV
            Çözüm:
            Düzgün manyetik alana giren yüklü parçacığa etki eden man-
            yetik kuvvet F = B · q · v sin α ile ifade edilir. (α, hız vektörü ile
            manyetik alan vektörü arasındaki açıdır.) Bu kuvvet sebebiy-
            le yük doğrusal yoluna devam edemez. Çembersel yörünge
            çizer. Bu kuvvetin büyüklüğüne neden olan değişiklikler yarı-
            çap büyüklüğünü değiştirir.
                                                  Cevap : D


                                                          212
   209   210   211   212   213   214   215   216   217   218   219